Zmiany w przepisach dotyczących podatku u źródła (WHT), które formalnie weszły w życie 1 stycznia 2019 r. można podsumować w trzech punktach:
- Modyfikacja mechanizmu poboru WHT przez płatników
- Zmiana definicja rzeczywistego właściciela (beneficial owner)
- Modyfikacja szczególnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (art. 22c ustawy o CIT)
Stosowanie się do zmian z pkt. 1 zostanie prawdopodobnie odroczone do 30 czerwca 2020 roku na mocy Rozporządzenia Ministerstwa Finansów z dnia 9 grudnia 2019 r. (obecnie projekt). Mowa o art. 26 ust. 2e ustawy o CIT, którego wejście w życie jest systematycznie odkładane już od 1 stycznia 2019 r. Termin, do którego obecnie są przesuwane przepisy, ma się zbiec w czasie z nowelizacją ustawy o CIT.
Niezależnie od tego, na podatnikach nadal spoczywa obowiązek dochowania należytej staranności przy weryfikowaniu zasadności zastosowania zwolnień, konieczność weryfikacji tożsamości rzeczywistego właściciela oraz prowadzenia przez niego rzeczywistej działalności gospodarczej.
Modyfikacja mechanizmu poboru WHT przez płatników
Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, niepobranie podatku lub obniżenie stawki będzie możliwe tylko w odniesieniu do części płatności, w jakiej jej łączna kwota wypłacona na rzecz jednego podatnika zagranicznego nie przekroczyła w roku podatkowym kwoty 2 mln PLN.
Zryczałtowanym podatkiem dochodowym według stawki 20% objęte są wypłaty z tytułów należności z tytułu opłat za:
- odsetki,
- licencje,
- usługi niematerialne,
- usługi widowiskowe,
Nowością od 2019 roku jest konieczność spełnienia kryteriów należytej staranności przez płatnika przy sprawdzaniu warunków zwolnienia/obniżenia stawki, co w praktyce może być bardzo trudne i wymaga od płatników wdrożenia procedur/ instrukcji wewnętrznych postepowania przy dokonywaniu wypłat ww. należności
Zmiana definicja rzeczywistego właściciela (beneficial owner)
Według nowych przepisów jest to podmiot otrzymujący należność dla własnej korzyści, samodzielnie decydujący o jej przeznaczeniu, nie będący podmiotem zobowiązanym prawnie lub faktycznie do przekazania tej należności innemu podmiotowi oraz prowadzący rzeczywistą działalność gospodarczą (w związku z którą uzyskuje te należności) w kraju siedziby.
W porównaniu z definicją rzeczywistego właściciela obowiązującą do końca 2018 r. doprecyzowane zostało znaczenie określenia „otrzymanie [należności] dla własnej korzyści”, oznaczające:
- możliwość samodzielnego decydowania o jej przeznaczeniu
- ponoszeniu związanego z nią ryzyka ekonomicznego,
Dodany został także warunek prowadzenia przez rzeczywistego właściciela rzeczywistej działalności gospodarczej, jeżeli należności uzyskiwane są w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Ministerstwo Finansów w Projekcie objaśnień wskazuje przykładowe pytania weryfikacyjne, jakie kontrahent powinien zadać zagranicznemu podatnikowi, aby kryterium należytej staranności przy ocenianiu rzeczywistej działalności gospodarczej podatnika zostało spełnione:
- Czy zarejestrowanie Podmiotu w kraju rezydencji wiąże się z istnieniem przedsiębiorstwa, w ramach którego ta jednostka wykonuje faktycznie czynności stanowiące działalność gospodarczą?
- Czy Podmiot posiada lokal, wykwalifikowany personel oraz wyposażenie wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej?
- Czy istnieje współmierność między zakresem działalności prowadzonej przez Podmiot a faktycznie posiadanym przez niego lokalem, personelem lub wyposażeniem?
- Czy zawierane przez Podmiot porozumienia są zgodne z rzeczywistością gospodarczą, mają uzasadnienie gospodarcze i nie są w sposób oczywisty sprzeczne z ogólnymi interesami Podmiotu?
Modyfikacja szczególnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (art. 22c ustawy o CIT)
Klauzula w znowelizowanej formie implementuje przesłankę sztuczności (nierzeczywistości), tj. za niesztuczne (rzeczywiste) uznawane są takie sposoby działania, które zostałyby racjonalnie wybrane w dominującej mierze z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. Przyczyny ekonomiczne należy tutaj rozumieć jako nie tylko przynoszące bezpośrednie korzyści w krótkim okresie, ale również w dłuższym terminie lub inne względy gospodarcze, które racjonalnie uzasadniają przyjęty sposób działania.
Nowelizacja wprowadza bardziej restrykcyjne podejście przy ocenianiu, czy podmiot unika opodatkowania. W obecnej treści artykuł 22c sugeruje, iż wystarczy, aby unikanie opodatkowania było jedną z głównych przyczyn konkretnego sposobu działania, żeby klauzula miała zastosowanie. Zaciera to granicę pomiędzy optymalizacją podatkową a unikaniem opodatkowania, które nie jest działaniem legalnym, otwierając tym samym drogę do nadużyć urzędniczych
W sprawach powyżej opisanych zmian MF wydało w czerwcu 2019 r. projekt objaśnień, których ostateczna treść jest nadal konsultowana.
Trwają również dyskusje nad dalszą potencjalną modyfikacją przepisów WHT.
Dyskutowane obszary zmian to:
- ograniczenie mechanizmu zwrotu podatku do płatności pasywnych – tj. z wyłączeniem kategorii usług niematerialnych;
- ograniczenie zastosowania mechanizmu zwrotu podatku do płatności na rzecz podmiotów powiązanych;
- doprecyzowanie kryteriów należytej staranności;
- skrócenie czasu do uzyskania zwrotu podatku z 6 do 3 miesięcy;
- możliwość podpisania oświadczenia płatnika zgodnie z reprezentacją spółki;
- rozszerzenie możliwości składania wniosków o opinię zabezpieczającą o inne płatności opodatkowane na gruncie UPO + rozwiązanie obecnie istniejących problemów technicznych z występowaniem o taką opinię przez podatnika
- zmiany w zakresie definicji rzeczywistego właściciela w celu jej zbliżenia prawa międzynarodowego, potencjalne zniesienie wymogu badania tzw. rzeczywistej działalności podatnika;
- W odniesieniu do płatności na rzecz pomiotów niepowiązanych / usług jedną z trzech opcji: (i) powrót do regulacji sprzed zmiany lub (ii) powrót do regulacji sprzed zmiany wraz z dodaniem dodatkowych, nowo zdefiniowanych kryteriów stosowania zwolnienia / obniżonej stawki (iii) wprowadzenie tzw. białej listy krajów do których płatności będą korzystać z preferencyjnego traktowania;
- złagodzenie odpowiedzialności karno-skarbowej na gruncie art. 56d KKS (artykuł dotyczy podanie nieprawdy lub zatajenia prawdy w wybranych oświadczeniach związanych z podatkami dochodowymi).
Możemy spodziewać się, że kolejne dyskutowane obecnie zmiany również zostaną odsunięte w czasie ze względu na toczące się konsultacje oraz niejasną sytuację tych regulacji. Ich wprowadzenie zapowiadano wcześniej już na I kwartał 2020 r.
Mimo odroczenia obowiązywania niektórych przepisów, przedsiębiorcy powinni być uważnymi już przy tegorocznych rozliczeniach (w ramach formularzy IFT-2R i CIT-10Z). Zachęcamy do zweryfikowania dokonywanych płatności pod kątem wyżej opisanych nowelizacji, aby uniknąć zaskoczeń i trudności także w kolejnych latach. W razie wątpliwości pozostajemy do Państwa dyspozycji. W przypadku pytań zachęcamy do kontaktu z naszym ekspertem Katarzyną Klimkiewicz-Deplano pod adresem kklimkiewicz@advicero.eu lub pod numerem telefonu +22 378 17 10 lub 602 338 215.