W wyniku następczej weryfikacji beneficjentów programu pomocowego, związanego z Tarczą Antykryzysową, Polski Fundusz Rozwoju stwierdził, iż subwencja dla ponad stu kantorów została przyznana bezpodstawnie i z dniem 10 czerwca zwrócił do tych podmiotów o zwrot subwencji.

PFR zaczął prowadzić postępowania wyjaśniające w tej kwestii. Okazało się, że część kantorów zawyżyła swoje obroty i sumy bilansowe, dzięki czemu została błędnie zakwalifikowana do „tarczy finansowej” przeznaczonej dla MŚP, podczas gdy była upoważniona jedynie do otrzymania do wsparcia dedykowanego mikroprzedsiębiorcom – czyli subwencji otrzymywanej w przeliczeniu na liczbę pracowników.

PFR zapowiedział, że po zwrocie subwencji kantory będą mogły złożyć prawidłowe wnioski. Jeśli zostanie stwierdzone działanie celowe niezgodne z prawem, PFR będzie podejmował również kroki prawne wobec tych podmiotów.

Według prezesa PFR obecne nieporozumienia są wynikiem fałszywych informacji podawanych przez aplikujących, a nie luk w samym Programie.

Z punktu widzenia przedsiębiorców prowadzących kantory sprawa nie jest jednak tak oczywista. Problem wynika z definicji obrotów: w przypadku kantorów może to być księgowo wartość sprzedanych walut, jednak ekonomicznie przychodem jest jedynie marża pomiędzy kursem skupu i sprzedaży waluty. Zawyżona kwota dotacji to wynik wpisania we wniosku tej pierwszej wielkości. A co jest jeszcze bardziej istotne, zasady składania wniosków oraz ich weryfikacji uniemożliwiły kantorom w praktyce wskazanie innych kwot niż łączne obroty, ponieważ prowadziłoby to do niezgodności wartości zaraportowanych do urzędu skarbowego i tym samym automatycznego odrzucenia wniosku.

Według PFR, jako obrót należy przyjąć wynik, który jest rozumiany jako tzw. spread w danym miesiącu (różnica pomiędzy wartością sprzedaży a wartością zakupu danej waluty). Rzecznik PFR uważa, iż przyjęcie takiej definicji obrotu wynika z orzecznictwa i interpretacji w zakresie podatku VAT.

Warto jednak zwrócić uwagę, iż według art. 43 ust. 1 pkt 67 ustawy o VAT „z jego płacenia zwolnione są transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy”. Trudno więc aplikować przepisy VAT do kantorów, których ta ustawa efektywnie nie opodatkowuje.

Na potrzeby ustalania wartości obrotu w kontekście ustawy o COVID-19, najbardziej adekwatne oraz zgodne z założeniami ustawodawcy jest stosowanie definicji przychodów i zysków wynikających z ustawy o rachunkowości. Do tej pory urzędy skarbowe w jednolitych plikach kontrolnych (które należało dołączyć do podania o dotację) traktowały właśnie sprzedaż walut jako przychód.

Opisywane nieporozumienie należy traktować jako marginalne zjawisko przy liczbie ponad 270 tysięcy beneficjentów Programu, niemniej jednak wymaga ono wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.