Charakterystyka umów

Umowy cPPA (z ang. corporate power purchase agreement) to długoterminowe kontrakty na zakup energii elektrycznej zawierane bezpośrednio przez producenta energii i przedsiębiorstwo przemysłowe będące najczęściej znacznym konsumentem energii elektrycznej.

Z racji wzrostu cen energii elektrycznej, a jednocześnie wzrostu świadomości odbiorcy charakteryzujących się dużym wolumenem zapotrzebowania energetycznego poszukują alternatywnych możliwości pozyskania energii. Umowy cPPA pozwalają przyczynić się do ochrony klimatu, a co za tym idzie budowania pozytywnego wizerunku marki. Nie każdy podmiot ma możliwość prowadzenia własnego projektu budowy farmy fotowoltaicznej, a wtedy z pomocą przychodzą spółki oferujące sprzedaż takiej energii u źródła na podstawie umowy cPPA. Znaczącym czynnikiem jest możliwość ustalenia ceny takiego kontraktu i indeksowanie jej do notowań na Towarowej Giełdzie Energii (TGE).

Jedną z głównych zalet zawierania takich umów jest uniezależnienie się od ofert sprzedawców energii i stałość w dostawach energii ze źródeł odnawialnych. Konkludując można powiedzieć, że umowy cPPA to długoterminowe umowy dotyczące dostawy energii elektrycznej.

Leasing PV

Zanim o umowach cPPA, warto wspomnieć o rozwiązaniu leasingowym, czyli odpłatnym udostępnianie narzędzi do wytwarzania energii na którym podmiot wytwarza na własne potrzeby energię.

Właściciel takich narzędzi/instalacji w kwestiach akcyzowych pozostaje poza tematem rozliczeń, a sam leasingodawca nie jest angażowany w wytwarzanie energii. Natomiast podmiot czerpiący korzyści z leasingowanej instalacji jest w pełni odpowiedzialny za rozliczenia akcyzowe i to na nim spoczywa ten obowiązek.

W przypadku gdy podmiot leasingujący panele PV wytwarza energię elektryczną wyłącznie na własne potrzeby, czynnością podlegającą opodatkowaniu akcyzą jest co do zasady zużycie takiej energii elektrycznej (art. 9 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o podatku akcyzowym – opodatkowanie zużycia energii elektrycznej, zarówno gdy zużywającym jest podmiot posiadający jakąkolwiek koncesję dotyczącą energii elektrycznej, jak również podmiot bez koncesji, który tę energię wyprodukował).

W tej sferze na pewno trzeba byłoby zweryfikować zwolnienie dla małych generatorów o mocy 1 MW wynikające wprost z § 5 rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z 28 czerwca 2021 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (Dz.U. z 2021 r., poz. 1178)

Należy zauważyć iż w przyjętym modelu tym nie uwzględnia się żadnej sprzedaży, czy dostarczania energii pomiędzy stronami umowy leasingowej. Zgodnie z tym obowiązki jakie posiadania taki podmiot wytwarzając i zużywając energie na własne potrzeby do 1 MW to od 1 lipca 2021 składanie deklaracji kwartalnych wskazujących na poziom preferencji oraz prowadzenie ewidencji w formie elektronicznej. Obciążenie finansowe będzie wiązało się w przypadku generatorów o mocy łącznej powyżej 1 MW w postaci zapłaty akcyzy od energii elektrycznej jak i również powyżej wskazane obowiązki.

w przypadku instalacji o mocy do 1 MW podmiot posiadający taką instalację jest zobowiązany do składania deklaracji podatkowych (od 1 lipca 2021 r. deklaracje w zakresie podatku akcyzowego będzie trzeba składać wyłącznie w formie elektronicznej) oraz do prowadzenia ewidencji (od 1 stycznia 2022 r. wszystkie ewidencje akcyzowe powinny być prowadzone wyłącznie w formie elektronicznej). Warto podkreślić, że w tym przypadku znajdzie zastosowanie zwolnienie od akcyzy dla małych generatorów w zakresie energii wytworzonej i zużytej, co de facto oznacza że na podmiocie produkującym energię elektryczną będą ciążyły wyłącznie obowiązki sprawozdawcze bez dodatkowych obciążeń finansowych;

Pierwszy model – dostawa fizyczna

Pierwszym rozwiązaniem, zawieranym na podstawie umów cPPA jest umowa fizycznej dostawy energii elektrycznej. Opiera się ona na sprzedaży energii elektrycznej, a z punktu widzenia akcyzy właśnie dokonana czynność (sprzedaż) jest przedmiotem opodatkowania, ale musi być to sprzedaż nabywcy końcowemu na terytorium kraju, w tym przez podmiot nieposiadający koncesji na wytwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucję lub obrót energią elektryczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, który wyprodukował tę energię.

Ustalenie strony, na której ciąży obowiązek zapłaty to rozpoznanie zatem statusu podmiotu kupującego energię. W tym wypadku badaną kwestią jest posiadanie koncesji. W przypadku gdy podmiot sprzedający i kupujący posiadają koncesje, wtedy nie dojdzie do czynności opodatkowanej co bezpośrednio, wynika z zasad działania podatku akcyzowego:

• Zasady opodatkowania konsumpcji, oraz
• Zasady jednokrotności opodatkowania akcyzą.

Dopóki bowiem sprzedaż energii elektrycznej ma miejsce pomiędzy podmiotami posiadającymi koncesje, taka sprzedaż nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu akcyzą.

Wynika to z istoty podatku akcyzowego jako podatku związanego z poborem tego podatku na ostatnim etapie obrotu wyrobami akcyzowymi i przekazaniem wyrobów do ich faktycznego zużycia/konsumpcji (co do zasady, która nie jest bezwzględna dla wszystkich wyrobów akcyzowych, ale akurat w przypadku energii elektrycznej występuje). Czynność opodatkowana wystąpi dopiero na etapie sprzedaży nabywcy końcowemu, czyli podmiotowi bez koncesji (z pewnymi wyjątkami).

W innym wariancie znacznie częstszym nabywcą energii w umowie cPPA jest podmiot nie posiadający koncesji. Zgodnie z powyższym powstanie wówczas obowiązek zapłaty akcyzy przed podmiot dokonujący sprzedaży energii.

Kolejno należy ustalić status podmiotów zawierających umowę cPPA w kontekście czynności czy jest to sprzedaż czy zużycie czy przez sprzedawcę czy zużywającego, aby ustalić kto ewentualnie dokonuje czynności podlegającej opodatkowaniu lub korzysta ze zwolnienia przedmiotowego. W przyszłości podlega monitorowaniu status podmiotu poprzez uzyskanie koncesji, co prowadziłoby do przeniesienia obowiązków akcyzowych pomiędzy podmiotami.

Drugi model cPPA – kontrakty różnicowe

Drugi rodzaj umów występuje w charakterze finansowym, a ich celem jest zapewnienie bezpieczeństwa w kwestii poziomu cen energii elektrycznej. Ten rodzaj umowy nie opiera się na fizycznej dostawie energii pomiędzy stronami umowy lecz opiera się na mechanizmie kontraktu różnicowego. Oznacza to, że w sytuacji gdy cena rynkowa jest wyższa od ustalonej umowie cPPA ceny wytwórca wypłaca różnicę odbiorcy, natomiast analogicznie gdy cena rynkowe są niższe, różnice wypłaca odbiorca energii.

W konsekwencji brak sprzedaży energii powoduje brak jakichkolwiek skutków w podatku akcyzowym.

Należy zwrócić uwagę, że w ramach finansowych umów cPPA to również uregulowanie sprzedaży gwarancji pochodzenia energii elektrycznej.

Ustawodawca w art. 30 ust. 1 ustawy akcyzowej zwalnia z akcyzy energię elektryczną wytwarzaną z odnawialnych źródeł energii, jednakże pod warunkiem przedstawienia dokumentu umorzenia świadectwa pochodzenia (tzw. zielonego certyfikatu). Zwolnienie z art. 30 ust. 1 ustawy o akcyzie nie będzie możliwe jednak do zastosowania  w przypadku pozyskiwania gwarancji pochodzenia. Zwolnienie to ograniczone jest bowiem jedynie do energii elektrycznej wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii, na podstawie dokumentu potwierdzającego umorzenie świadectwa pochodzenia energii, które mają odmienny status prawny od gwarancji pochodzenia.

---