Tarcza finansowa jest kolejną formą pomocy skierowaną do przedsiębiorstw z powodu spowolnienia gospodarczego spowodowanego COVID-19. Program pomocowy zarządzany jest przez Polski Fundusz Rozwoju.

Dofinansowanie koordynowane przez PFR jest kierowane dla trzech grup przedsiębiorców: firm mikro, MŚP oraz dużych przedsiębiorców.

Spore zamieszanie wzbudziły zasady ustalania statusu przedsiębiorcy. Są to bowiem inne zasady niż te uwzględniane przy składaniu innych wniosków z tzw. tarczy antykryzysowej. Co prawda, początkowo, w publikowanych materiałach PFR wskazywało, że przy ocenie, czy przedsiębiorstwo spełnia definicję mikro, małej lub średniej firmy, należy brać pod uwagę zatrudnienie i dane finansowe podmiotu ubiegającego się o subwencję, ostatecznie jednak prawidłowo wskazano na regulacje unijne: z uwagi na fakt, iż program pomocowy jest objęty uregulowaniami unijnymi, dla zasad jego udzielania należy stosować zasady wynikające z przepisów unijnych, w tym między innymi w odniesieniu do określenia wielkości przedsiębiorcy korzystającego z pomocy.

Przedmiotowe zasady są wyznaczone w Załączniku I do Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym z zastosowaniem art. 107 i 108 Traktatu („Rozporządzenie”).

Zgodnie z Rozporządzeniem, do kategorii mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw („MŚP”) należą przedsiębiorstwa, które:

• zatrudniają mniej niż 250 pracowników i
• których roczny obrót nie przekracza 50 mln EUR, lub roczna suma bilansowa nie przekracza 43 mln EUR

Zaś w kategorii MŚP, małe przedsiębiorstwo definiuje się jako przedsiębiorstwo, które zatrudnia mniej niż 50 pracowników i którego roczny obrót lub roczna suma bilansowa nie przekracza 10 mln EUR.

Dalej, mikroprzedsiębiorstwo definiuje się jako przedsiębiorstwo, które zatrudnia mniej niż 10 pracowników i którego roczny obrót lub roczna suma bilansowa nie przekracza 2 milionów EUR.

Przedsiębiorcy, którzy mieszczą się w kategorii MŚP, ale nie wypełniają definicji mikro- ani małego przedsiębiorcy, są średnimi przedsiębiorcami.

Istotne jest jednak to, że obliczając powyższe limity, przedsiębiorstwo, które składa wniosek o subwencje, uwzględnia nie tylko swoje dane, ale również dane tzw. przedsiębiorstw powiązanych i partnerskich. Definicja podmiotu powiązanego nie jest jednak taka sama jak ta używana w ustawach podatkowych, co jeszcze bardziej komplikuje sprawę.

Rozporządzenie za przedsiębiorstwa powiązane uważa przedsiębiorstwa, które pozostają w jednym z poniższych związków:

1. przedsiębiorstwo ma większość praw głosu w innym przedsiębiorstwie w roli udziałowca/akcjonariusza lub członka;
2. przedsiębiorstwo ma prawo wyznaczyć lub odwołać większość członków organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innego przedsiębiorstwa;
3. przedsiębiorstwo ma prawo wywierać dominujący wpływ na inne przedsiębiorstwo na podstawie umowy zawartej z tym przedsiębiorstwem lub postanowień w jego statucie lub umowie spółki;
4. przedsiębiorstwo będące udziałowcem/akcjonariuszem lub członkiem innego przedsiębiorstwa kontroluje samodzielnie, na mocy umowy z innymi udziałowcami/akcjonariuszami lub członkami tego przedsiębiorstwa, ma większość praw głosu udziałowców/akcjonariuszy lub członków w tym przedsiębiorstwie.

Co więcej, przedsiębiorstwa, które pozostają w jednym ze związków opisanych wyżej za pośrednictwem co najmniej jednego przedsiębiorstwa również uznaje się za powiązane. Oznacza to, że niejednokrotnie trzeba będzie sięgnąć do struktury kapitałowej grupy, aby wyznaczyć podmioty powiązane w celu zbadania wskazanego limitu.

Z kolei, za przedsiębiorstwa partnerskie Rozporządzenie uważa wszystkie przedsiębiorstwa, które nie zostały zakwalifikowane jako przedsiębiorstwa powiązane i między którymi istnieją następujące związki: przedsiębiorstwo działające na rynku wyższego szczebla (typu upstream) posiada, samodzielnie lub wspólnie z co najmniej jednym przedsiębiorstwem powiązanym, co najmniej 25 % kapitału innego przedsiębiorstwa działającego na rynku niższego szczebla (typu downstream) lub praw głosu w takim przedsiębiorstwie.

W dosyć specyficzny sposób liczone jest zatrudnienie (personel) dla beneficjenta i jego spółek powiązanych/partnerskich. Liczba zatrudnionych osób odpowiada tzw. liczbie rocznych jednostek pracy (RJP), to jest liczbie pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy. Praca osób, które nie przepracowały pełnego roku lub osób, które pracowały w niepełnym wymiarze godzin jest obliczana jako część ułamkowa RJP. W skład personelu wchodzą:

• pracownicy
• osoby pracujące dla przedsiębiorstwa, podlegające mu i uważane za pracowników na mocy prawa krajowego
• właściciele-kierownicy
• partnerzy prowadzący regularną działalność w przedsiębiorstwie i czerpiący z niego korzyści finansowe.

Praktykanci lub studenci odbywający szkolenia zawodowe nie wchodzą w skład personelu. Do kalkulacji nie wlicza się okresu trwania urlopu macierzyńskiego ani wychowawczego.

W związku z tym, że w praktyce mogą pojawić się wątpliwości, co do rozumienia pojęcia „pracownika” i „osoby pracującej dla przedsiębiorstwa”, uważamy, że  w tym celu należy sięgnąć do obowiązującego Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 2 lipca 2015 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis oraz pomocy publicznej w ramach programów operacyjnych finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego na lata 2014–2020. Zgodnie z tym aktem prawnym, za osobę wchodzącą w skład personelu przedsiębiorstwa  należy rozumieć zarówno pracownika w rozumieniu Kodeksu Pracy jak i osobę świadczącą usługi na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług.

Końcowo należy zwrócić uwagę, że dane finansowe i  dane dotyczące liczby personelu, określa się na podstawie ksiąg rachunkowych/ innych dokumentów lub, jeżeli istnieją, skonsolidowanych sprawozdań finansowych.

W chwili obecnej wnioski o subwencje dla MŚP (podobnie jak dla mikroprzedsiębiorców) składa się w sposób elektroniczny przez strony internetowe banków potencjalnych beneficjentów. Lista banków jest przedstawiona na stronie internetowej PFR. W konsekwencji, jeżeli dane przedsiębiorstwo nie jest klientem jednego ze wskazanych banków, aby móc skorzystać z dofinansowania musi zawrzeć umowę o otworzenie i prowadzenie rachunku bankowego w takim banku.

Co ważne, warto pospieszyć się ze złożeniem wniosku, gdyż udzielenie subwencji następuje zgodnie z kolejnością ich składania. Pierwszeństwo rozpoznania przyznane jest wnioskom, które są kompletne i nieobarczone brakami utrudniającymi ich przeprocesowanie.

Program zakłada, że wsparcie finansowe będzie udzielane przez PFR z do dnia 31 lipca 2020 r., z możliwością  przedłużenia tego terminu do końca 2020 r. Decyzję o dalszym udzielaniu wsparcia w ramach programu podejmie Rada Ministrów.

Otrzymane subwencje muszą być wydatkowane w określony sposób. Środki z subwencji mogą zostać przeznaczone na:

• pokrycie kosztów prowadzonej działalności gospodarczej, w tym:
• wynagrodzeń pracowników
• kosztów zakupu towarów i materiałów
• kosztów usług obcych
• bieżących kosztów obsługi finansowania zewnętrznego
• kosztów najmu (lub innych umów o podobnym charakterze) nieruchomości wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej
• wszelkich należności o charakterze publicznoprawnym
• zakupu urządzeń i innych środków trwałych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej
• przedterminową spłatę kredytów, z zastrzeżeniem, że na ten cel może być przeznaczone maksymalnie 25% kwoty subwencji

Jeśli chodzi o beneficjentów będących MŚP, kwota subwencji obliczana jest jako % wartości przychodów ze sprzedaży przedsiębiorcy za rok obrotowy 2019 i zależy od skali spadku obrotów na skutek COVID-19:

• gdy obroty spadły o 25-50% – kwota subwencji wyniesie 4% przychodów za poprzedni rok obrotowy
• gdy obroty spadły o 65-75% – kwota subwencji wyniesie 6% przychodów firmy za poprzedni rok obrotowy
• gdy obroty spadły powyżej poziomu 75% – kwota subwencji wyniesie 8% przychodów firmy za poprzedni rok obrotowy

Co chyba najważniejsze, spłata subwencji może być umorzona do wysokości nawet 75%, przy czym:

• 25% pod warunkiem kontynuacji działalności
• 25% w zależności od poniesionej przez przedsiębiorstwo straty na sprzedaży
• 25% w zależności od utrzymania średniego zatrudnienia przez okres 12 miesięcy

Zawsze jednak obowiązkowo należy zwrócić co najmniej 25% otrzymanej dotacji.

Kwestią dyskusyjną jest wskazany w regulaminie PFR sposób liczenia straty na sprzedaży – odniesiemy się do tego w kolejnej publikacji.

Otrzymana pomoc jest pomocą publiczną w rozumieniu przepisów unijnych. Pomoc ta udzielana w ramach tarczy finansowej może być kumulowana z inną pomocą publiczną do łącznego limitu nieprzekraczającego 800 tys. EUR.

Zachęcamy do składania wniosków i służymy pomocą w przypadku wątpliwości co do ich wypełniania – w przypadku problemów z określeniem statusu przedsiębiorstwa, czy wątpliwości co do zasad przyznawania subwencji, sposobu liczenia obrotów, warunków umorzenia subwencji.

Wszystkich zainteresowanych, chcących pozyskać praktyczne informacje lub przedyskutować indywiudalną sytuację Państwa firmy zachęcamy do kontaktu z naszym ekspertem – p.Katarzyną Klimkiewicz-Deplano kklimkiewicz@advicero.eu lub kontakt z naszym biurem +48 22 378 17 10, office@advicero.eu.