4 sierpnia 2022 r. Ministerstwo Finansów opublikowało na stronie Rządowego Centrum Legislacji projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, tzw. SLIM VAT 3 – będący już trzecią częścią uproszczenia rozliczania przez podatników podatku od towarów i usług. Aktualnie projekt ustawy jest na etapie opiniowania, a proces legislacyjny można śledzić tutaj .

Poniżej przedstawiamy zbiór najważniejszych planowanych zmian w ustawie o VAT, które w większości mają wejść w życie od 1 stycznia 2023 r.

1. Podwyższenie limitu sprzedaży małego podatnika do 2 000 000 euro

Obecnie obowiązujący limit wartości sprzedaży (wraz z kwotą podatku) wynosi kwotę odpowiadającą w polskich złotych 1 200 000 euro lub 45 000 euro. Zgodnie z założeniami projektu, podwyższenie limitu do kwoty 2 000 000  doprowadzi do zwiększenia się grona osób uprawnionych do posiadania statusu małego podatnika, a w konsekwencji – większą liczbę podatników uprawnionych do stosowania metody kasowej oraz kwartalnego rozliczenia w VAT.

2. Zasady stosowania kursu przeliczeniowego dla faktur korygujących w przypadku faktur wystawionych w walucie obcej

Dotychczas brak było regulacji w ustawie o VAT dotyczącej powyższego zagadnienia. Zgodnie z planowanymi zmianami, kurs przyjmowany do przeliczenia kwoty korekty podstawy opodatkowania na fakturze korygującej będzie tożsamy z kursem obowiązującym w przypadku pierwotnego rozliczenia – dotyczyć ma to zarówno korekt in plus jak i in minus.

W przypadku zbiorczych faktur korygujących z tytułu opustu lub obniżki ceny – przeliczenia na złote podatnik dokona według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej (odpowiednio zastosuje kurs średni EBC) – w takim przypadku stosowany będzie jeden zbiorczy kurs do wszystkich korygowanych transakcji.

Analogicznie przepisy jak w zakresie transakcji krajowych, znajdą także miejsce w przypadku WNT i transakcji opisanych w art. 17 ust. 1 pkt 4-5 ustawy o VAT.

Powyższe zasady nie znajdą jednak zastosowania w przypadku, gdy kontrahent spoza Unii Europejskiej nie wystawi faktury oraz  w przypadku korekt dokonywanych przez podatników stosujących przeliczenie z podatku dochodowego.

3. Zmiany w zakresie WDT

Zgodnie z proponowanymi zmianami, podatnik będzie miał prawo do wykazania/skorygowania WDT w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy zamiast jak to jest obecnie –  w rozliczeniu za okres, w którym dostawa została dokonana.  

4. Konsolidacja wydawania wiążących informacji – WIS, WIA, WIP, WIT

Projekt ustawy zakłada, że Dyrektor Krajowej Administracji Skarbowej zostanie uprawniony do wydawania WIT, WIP oraz WIA w ramach I instancji oraz rozpatrywania spraw odwoławczych w ramach II instancji. Proponowana zmiana ma na celu zapewnienie jednolitości ww. wiążących informacji w skali kraju oraz pozwoli wyeliminować ryzyko kilkukrotnego procedowania wniosków dotyczących tych samych towarów i usług pod kątem określenia stawki VAT, a tym samym wydawania w zakresie określania stawki VAT takich samych rozstrzygnięć wielokrotnie.

5. Ujednolicenie systemu podatkowego w obszarze dotyczącym wydawania WIS i WIA

Projekt ustawy zakłada szereg zmian dotyczących wydawania WIS i WIA. Najważniejsze z nich to:

• WIP, WIA i WIT mają być wydawane przez jeden organ – Dyrektora KIS;
• ujednolicone i doprecyzowane zostanie wydawanie WIS i WIA, tj. procedury ich wydawania, uchylania czy zmiany;
• podmioty publiczne w rozumieniu ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz zamawiających w rozumieniu ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi będą mogły wystąpić o WIS (pod pewnymi warunkami);
• likwidacja opłaty należnej od wniosku o wydanie WIS w wysokości 40 zł;
• obowiązek dostarczenia przez podmiot dodatkowych dokumentów umożliwiających dokonanie właściwej klasyfikacji towaru albo usługi na żądanie organu;
• możliwość złożenia zażalenia na postanowienie o pozostawieniu wniosku o wydanie WIS bez rozpatrzenia;
• rezygnacja z określania w WIS stawki dla towaru lub usługi w przypadku, gdy podatnik jest zainteresowany uzyskaniem WIS do celów innych niż w zakresie stawek VAT;
• rozszerzenie katalogu podmiotów, które mogą wystąpić o WIS o podmioty publiczne w rozumieniu ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz zamawiających w rozumieniu ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi;
• określenie okresu obowiązywania mocy wiążącej WIS, czasu ochrony podmiotów innych niż adresaci WIS;
• określenie okresu możliwości stosowania się do WIS, t.j. do końca roku podatkowego po roku, w którym nastąpiła zmiana/uchylenie WIS;
• wskazanie możliwości i warunków wygaśnięcia WIS z mocy prawa;
• doprecyzowania mocy wiążącej WIS oraz przysługującej podatnikom (nie tylko adresatom WIS) ochrony prawnej po dokonaniu zmiany lub uchyleniu WIS

6. Rozszerzenie zwolnienia od VAT usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi

Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, zwolnione od VAT są wyłącznie usługi zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. Projektowana zmiana dotyczyć będzie rozszerzenia zwolnienia z podatku także na usługi zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, którymi zarządzanie podlega zwolnieniu od podatku od wartości dodanej w państwach członkowskich innych niż Polska.

7. Zwolnienie z VAT przy imporcie towarów na potrzeby przedstawicielstw dyplomatycznych

Zgodnie z założeniami projektu, zostanie wprowadzony przepis, który wprowadzi możliwość odstąpienia importowanych samochodów osobowych lub innych pojazdów zwolnionych z podatku VAT przed upływem trzech lat bez konieczności zapłaty stosownych należności, jeżeli niezachowanie tego terminu spowodowane będzie uzasadnionymi okolicznościami związanymi z ważnym interesem służby dyplomatycznej dotyczącym przesiedlenia uprawnionego członka personelu w celu podjęcia pracy w innym państwie (członkowskim lub w państwie trzecim) pod warunkiem jednakże, że pobyt członka personelu dyplomatycznego nie był krótszy niż 2 lata. Zmiana będzie dotyczyła członków personelu wszystkich obcych placówek dyplomatycznych i organizacji międzynarodowych, które mają siedzibę w Polsce.

8. Szyk rozstawny przy WNT i imporcie usług

Zgodnie z obecnym stanem prawnym, prawo do odliczenia VAT z tytułu WNT powstaje pod warunkiem, że podatnik otrzyma fakturę dokumentującą daną transakcję. Prawo do odliczenia przysługuje w przypadku dotrzymania 3-miesięcznego terminu od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy. W przypadku jego niedotrzymania podatnik jest zmuszony do przejściowego pomniejszego podatku naliczonego – do momentu otrzymania faktury i ponownego prawa do wykazania podatku naliczonego z tytułu WNT.

Projektowane zmiany zakładają, że faktura nie będzie stanowić formalnym warunkiem odliczenia podatku, w konsekwencji VAT od WNT będzie mógł być w pełni neutralny dla podatnika. Zmiana ma na celu pełniejsze urzeczywistnienie unijnej zasady neutralności VAT, jak również stanowić będzie istotne uproszczenie dla przedsiębiorców.

9. Szybszy zwrotu VAT dla tzw. podatników bezgotówkowych

Projekt ustawy wprowadza dwie formy liberalizacji warunków zwrotu VAT w przypadku podatników bezgotówkowych i jest to skrócenie wymaganego czasu używania kas fiskalnych online lub wirtualnych oraz spełnienia warunku wartości sprzedaży z 12 do 6 miesięcy przed okresem, za który podatnik ubiega się o zwrot podatku przy jednoczesnym obniżeniu progu wartości z 50 do 40 tys. zł miesięcznie  – jest to zmiana stała.

Przewidywane są także przepisy przejściowe, które w okresie od 1 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2024 r. zakładają:

• obniżenie wymaganego udziału procentowego łącznej wartości sprzedaży przy zastosowaniu kas fiskalnych online lub wirtualnych w całkowitej wartości sprzedaży do 70%;
• obniżenie wymaganego udziału procentowego otrzymanych płatności zrealizowanych z wykorzystaniem instrumentów płatniczych w łącznej wartości sprzedaży do 55%.

Docelowo w obu przypadkach udział procentowy ma być nie niższy niż 80%.

10. Likwidacja wymogu uzgadniania prognozy proporcji lub prognozy prewspółczynnika i sporządzania protokołu przez naczelnika urzędu skarbowego

Zgodnie z projektem ustawy, zlikwidowany zostanie obowiązek uzgadniania prognozy w formie protokołu w przypadku podatników obowiązanych do stosowania tzw. prewspółczynnika oraz proporcji.

W pierwszym przypadku, aktualnie są to podatnicy, którzy rozpoczynają  w danym roku wykonywanie działalności (podlegającej VAT i pozostającej poza VAT) lub tacy, którzy uznają że stosowany przez nich prewspółczynnik za poprzedni rok okazałby się niereprezentatywny. Natomiast podatnicy, których dotyczy proporcja to Ci, którzy w poprzednim roku podatkowym nie osiągnęli obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3, lub u których obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30 000 zł.

Według proponowanych przepisów, podatnicy zobowiązani będą do jedynie do zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o przyjętych przez podatnika proporcji lub prewspółczynniku. Naczelnik urzędu skarbowego będzie zawiadamiany o proporcji przyjętej przez takiego podatnika  w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ta proporcja została zastosowana po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania pliku JPK.

11. Zmiany w zakresie proporcji określanej przez podatnika

Zgodnie z projektem ustawy, proporcja określona przez podatnika wynosić będzie 100%  pod warunkiem:

• przekroczenia przez proporcję progu 98% oraz
• kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku była mniejsza niż 10 000 zł.

Drugi z warunków stanowić będzie zmianę w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów – poprzez podwyższenie kwoty podatku z 500 do 10 000 zł i wykluczy sytuacje, w których kwota odliczonego w ten sposób VAT osiągała by znaczne wartości. Nowe przepisy mają obowiązywać już do proporcji przyjętej na 2022r.

12. Korekta między proporcją wstępną podatku naliczonego do odliczenia a proporcją ostateczną

Projektowane przepisy wprowadzają możliwość rezygnacji z dokonania korekty, jeżeli różnica pomiędzy proporcją wstępną a ostateczną nie przekracza 2 punktów procentowych oraz w przypadku gdy proporcja ostateczna jest mniejsza niż proporcja wstępna, a podatek naliczony niepodlegający odliczeniu wynikający z różnicy między tymi proporcjami oraz tzw. korekty wieloletniej (5-letnia lub 10 -letnia) nie przekracza 10 000 zł. Przepisy będą stosowane począwszy od korekt dokonywanych za 2022 r. (tj. dokonywanych w pierwszym okresie rozliczeniowym roku 2023.

13. Faktury zaliczkowe

Zgodnie z założeniami projektu, wprowadzona zostanie możliwość rezygnacji z obowiązku wystawienia faktury zaliczkowej. Podatnik będzie zobowiązany tylko do wystawienia faktury rozliczeniowej, w której uwzględni się całość dokonanej dostawy towarów lub świadczenia usług (łącznie z kwotą otrzymanej zaliczki lub zaliczek), w przypadku gdy obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania zaliczki i dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług powstaje w tym samym okresie rozliczeniowym (miesiącu/kwartale). Zmiana ta przyniesie zatem znaczne uproszczenie obowiązków dokumentacyjnych podatników. Nowe przepisy znajdą zastosowanie jednak tylko w przypadku zasad ogólnych dotyczących terminów wystawiania faktur.

14. Mechanizm podzielonej płatności – odpowiedzialność solidarna

Nowe przepisy zakładają dodanie trzeciego sposobu pozwalającego uwolnić się od odpowiedzialności solidarnej w sytuacji zmiany faktora. Sposób ten ma być dedykowany instytucjom finansowym, czyli głównie faktorom, a konkretniej sytuacji zmiany przez podatnika faktora, tj. po zawarciu porozumienia (umowy) pomiędzy faktorami a klientem, prowadzącego do zmiany wierzyciela wierzytelności wynikających z umowy dostaw towarów lub świadczenia usług przez dostawcę, objętych umową faktoringu. Dotychczasowy faktor uwalniałby się od odpowiedzialności poprzez przekazanie kwot VAT bezpośrednio na rachunek VAT nowego faktora. Dostawca nie byłby angażowany w ten proces, co zasadniczo ułatwi całą procedurę.

15. Możliwość rezygnacji z obowiązku drukowania dokumentów fiskalnych wystawianych przy zastosowaniu kas rejestrujących

Proponowana zmiana wprowadzi możliwość rezygnacji z dotychczasowego obowiązku dotyczącego drukowania raportów fiskalnych i dokumentów niefiskalnych wystawianych przy zastosowaniu kas rejestrujących. Rozwiązanie to będzie miało zastosowanie tylko do kas online, w tym kas wirtualnych. Dokumenty te nadal będą wystawiane, tak jak do tej pory, tj. w postaci elektronicznej.

16. Korekta podatku należnego od dostawy towarów dokonanej dla podróżnego (system TAX FREE)

System TAX FREE powoduje, że często dochodzi do sytuacji gdy zwrot podatku podróżnemu nastąpił w formie wypłaty gotówkowej po upływie terminu do złożenia deklaracji podatkowej, w której rozliczona została dana dostawa. Proponowane zmiany zakładają, że w takiej sytuacji, podatnik będzie mógł dokonać korekty podatku należnego od tej dostawy w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym otrzymał dokument potwierdzający otrzymanie kwoty – z zastrzeżeniem jednak  10 miesięcznego terminu, licząc od końca miesiąca, w którym dokonano dostawy. Zmiana ta ma wejść w życie  z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

17. Elektroniczne wzory deklaracji korygujących, składanych poza systemem OSS i IOSS

Projekt ustawy zakłada wprowadzenie przepisu dotyczącego kwestii korygowania deklaracji w przypadku, gdy minęły ponad 3 lata od złożenia deklaracji, podatnik zaprzestał korzystania z procedury szczególnej lub został z niej wykluczony, a także w przypadku, gdy zmienił państwo członkowskie identyfikacji. Korekta taka może być bowiem złożona wyłącznie bezpośrednio do państwa członkowskiego konsumpcji (poza systemem OSS/MOSS). Obecnie nie ma formalnej możliwości złożenia takiej korekty w Polsce, ponieważ brak jest wzoru korekty deklaracji, w której zagraniczny podatnik mógłby dokonać korekty.

Aby umożliwić podatnikom złożenie w takich przypadkach korekty deklaracji, proponuje się wprowadzenie odpowiednich przepisów w ustawie o VAT, a mianowicie:

• podatnik, składa korektę deklaracji VAT drogą elektroniczną, za pomocą aplikacji informatycznej udostępnionej na portalu podatkowym, do Łódzkiego Urzędu Skarbowego;
• korekty będą sporządzane w euro, natomiast w sytuacji gdyby konsumenci dokonywali płatności w innych walutach niż euro, do ich przeliczenia na euro należałoby zastosować kurs wymiany opublikowany przez Europejski Bank Centralny w ostatnim dniu danego okresu rozliczeniowego (tj. ostatni dzień kwartału) albo – jeżeli nie zostanie opublikowany w tym dniu – kurs wymiany opublikowany następnego dnia;
• dodatkowo, kwoty VAT, w odniesieniu do której dokonywana jest korekta należy wpłacić w euro, na rachunek bankowy Łódzkiego Urzędu Skarbowego.

18. Transakcje łańcuchowe

Projekt ustawy przewiduje także doprecyzowanie kwestiidostaw towarów objętych reżimem tzw. uznanego dostawcy. do takich transakcji zastosowanie ma szczególna reguła alokacji, zgodnie z którą wysyłka lub transport towarów są przyporządkowane dostawie dokonanej przez podatnika, który ułatwia dostawę towarów poprzez użycie interfejsu elektronicznego (np. platformy handlowej działającej w sektorze e-commerce). Projektowane przepisy dookreślają, że szczególną regułę alokacji należy zastosować także do towarów w ramach transakcji łańcuchowych, które są wysyłane lub transportowane z terytorium kraju na terytorium państwa trzeciego albo z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego.

19. Sankcje VAT

Nowe przepisy realizują wyrok TSUE w sprawie C-935/19, zakładając, ze nakładanie sankcji może  występować tylko w charakterze prewencyjnym. Nowe przepisy umożliwiają organom podatkowym ustalanie sankcji VAT w sposób zindywidualizowany uwzględniający konkretne okoliczności danej sprawy, a sankcja w wysokości 100% może występować tylko w przypadku, gdy nieprawidłowość wynikała z świadomego oszustwa podatnika.

Przepisy te wchodzą w życie w dniu z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Projekt ustawy zakłada także ustanowienie najwyższej możliwej zamiast dokładnej sankcji zamiast dokładnie określonej sankcji odpowiednio do: 30 % (art. 112b ust.1), 20% (art.112b ust. 2), 15 % (art. 112b ust.2a)  zamiast w wysokości: 30%, 20%, 15%.

20. E-paragony:

Projektowane przepisy poza obowiązującym już obowiązkiem dołączenia do faktur dotyczących sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej paragonów zakładają możliwość  dołączenia do takiej faktury danych identyfikujących paragon w postaci elektronicznej, tj. numer paragonu, numer unikatowy kasy rejestrującej. Podatnik będzie miał zatem wybór metody, z której będzie chciał skorzystać, aby prawidłowo zarchiwizować dokumentację.

21. Kasy rejestrujące

Zgodnie z obecnymi przepisami, podatnicy zwolnieni od podatku, aby uzyskać zwrot kwoty wydanej na zakup kasy rejestrującej, muszą złożyć, w miesiącu następującym po miesiącu, w którym rozpoczęli prowadzenie ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej, wniosek w tej sprawie do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

Proponowane zmiany zakładają, że organ podatkowy, w przypadku wniosku, który nie budzi wątpliwości, będzie dokonywał zwrotu kwoty wydanej na zakup kasy rejestrującej bez wydawania decyzji.

22. Faktoring odwrócony a MPP

Zgodnie z proponowanymi zmianami, niestosowanie sankcji VAT oraz podwyższonych odsetek za zaległości w przypadku zastosowania mechanizmu podzielonej płatności będą również stosowane w przypadku, gdy zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku wynikającej z otrzymanej faktury zostanie zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności przez podatnika innego niż wskazany na fakturze, np. przez faktora (przykładowo w faktoringu odwróconym).

***

Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Finansów, projekt ustawy co do zasady wejdzie w życie 1 stycznia 2023 r.  Wyjątek stanowią wcześniej wspomniane przepisy dotyczące realizacji wyroku TSUE w zakresie sankcji oraz systemu Tax Free, których wejście w życie proponuje się, by nastąpiło z dniem następującym po dniu ogłoszenia oraz przepisy wprowadzające zmiany w zakresie konsolidacji i ujednolicenia WIS, które mają wejść w życie z dniem 1 kwietnia 2023 r.

Ponadto informujemy, iż już 27 września 2022 r. skomentujemy szerzej te i inne zmiany podczas webinarium organizowanym przez Advicero Nexia. Osoby chętne zapraszamy do zapisów pod adresem gnowosielska@advicero.eu.

---

 https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12362752/katalog/12901115#12901115