Wraz z projektem nowelizacji ustawy o VAT, podatnicy doczekali się w końcu uregulowania kwestii ustalania kursu przeliczeniowego dla faktur korygujących pierwotne faktury wystawione w walucie obcej, poprzez wdrożenie nowego art. 31b do ustawy. Dotychczasowy brak takiego uregulowania w ustawie był źródłem ciągłej niepewności co do prawidłowości rozliczeń w przypadku korekt zarówno zwiększających jak i zmniejszających wartość transakcji.

Planowane zmiany

Zgodnie z planowanymi zmianami, kurs przyjmowany do przeliczenia kwoty korekty podstawy opodatkowania na fakturze korygującej będzie tożsamy z kursem obowiązującym w przypadku pierwotnego rozliczenia – dotyczyć ma to zarówno korekt in plus jak i in minus.
Przykładowo w przypadku, gdy na fakturze pierwotnej zastosowano kurs z dnia 10 maja 2022 r. dla świadczonej usługi – dla wystawionej do niej faktury korygującej, podatnik będzie stosował ten sam kurs.

Powyższe jest konsekwencją dostosowania polskiego prawa do Prawa unijnego, a konkretniej
art. 91 ust. 2 akapit pierwszy dyrektywy VAT, zgodnie z którym w przypadku gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania transakcji innej niż import towarów są wyrażone w walucie innej niż waluta państwa członkowskiego, w którym następuje określenie tej wartości, jako kurs wymiany stosuje się ostatni zanotowany kurs sprzedaży, w chwili gdy VAT staje się wymagalny, na najbardziej reprezentatywnym rynku lub rynkach walutowych danego państwa członkowskiego, lub też kurs ustalony przez odniesienie do takiego rynku lub rynków, na warunkach określonych przez to państwo członkowskie.

Z powyższego przepisu, wynika więc jasno zasada przeliczania kursu waluty w oparciu o moment powstania obowiązku podatkowego (tzw. kurs historyczny).

A co w przypadku faktur zbiorczych?

Regulacje dotyczące zbiorczych faktur korygujących zawarte są w art. 106j ust. 3 ustawy o VAT.
W przypadku przeliczania kursu tutaj reguła ta będzie jednak nieco inna. Podatnik na szczęście nie będzie zmuszony do stosowania pierwotnego kursu zastosowanego do każdej z korygowanych transakcji, lecz przeliczenia tego dokona według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej (odpowiednio zastosuje kurs średni EBC). W konsekwencji będzie to jeden zbiorczy kurs do wszystkich korygowanych transakcji.

Obniżki i upusty

Analogicznie przepisy jak w zakresie transakcji krajowych będą miały zastosowanie także w przypadku przyznania upustu lub obniżki i otrzymania przez podatnika zbiorczej faktury korygującej takie transakcje w zakresie wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, a także dokonane w warunkach o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4-5 ustawy o VAT. W takim przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro.

W praktyce możliwa jest również sytuacja, w której kontrahent spoza Unii Europejskiej nie wystawi faktury dokumentującej daną transakcję (ze względu na inne przepisy obowiązujące w danym kraju),
a następnie dokona obniżki bądź upustu. Wówczas powyższe zasady oczywiście nie znajdą zastosowania ze względu na brak posiadania stosownego dowodu dokumentującego daną transakcję
wraz ze wskazaniem daty. Wówczas niemożliwe będzie zatem ustalenie odpowiedniego kursu.

Przeliczenie z podatku dochodowego

Wyżej wymienione zasady nie będą obowiązywały jednak w przypadku podatników, którzy stosują zasady przeliczania podstawy opodatkowania w walucie obcej zgodnie z art. 31a ust 2a, tj.  stosujących przeliczenie z podatku dochodowego W takim przypadku nadal odpowiednie zastosowanie będą miały przepisy o podatku dochodowym, obowiązujące tego podatnika na potrzeby rozliczenia danej transakcji.

**

Przyjęte rozwiązania stanowią dla podatników znaczne uproszczenie zasad przeliczania kursów walut. Co prawda nie są one niczym zaskakującym ani nowym – zasadniczo utrzymuje dotychczasową praktykę organów i podatników w zakresie przeliczania kursów walut w przypadku wystawiania faktur korygujących. Planowane przepisy jednak w końcu wyklarują sytuację podatników, dzięki czemu unikną oni niepotrzebnych rozważań nad prawidłową formą swoich rozliczeń – o ile oczywiście ustawa zostanie uchwalona w niezmienionej wersji. Zgodnie z obecnym projektem, powyższe przepisy mają wejść w życie z dniem 1 kwietnia 2023 r.