Blog

Advicero Nexia
Strona główna / Blog / Rozwiązania polskiego rządu w trakcie pandemii – Tarcza, jej późniejsze rozliczanie i weryfikacja pomocy

Rozwiązania polskiego rządu w trakcie pandemii – Tarcza, jej późniejsze rozliczanie i weryfikacja pomocy

Od marca 2020 r. podatnicy mają możliwość skorzystania z pomocy w ramach Tarcz Antykryzysowych, które miały być wsparciem dla przedsiębiorców ze względu na szkody w wyniku COVID-19. Takie rozwiązanie wprowadziło szereg regulacji prawnych, które mają być narzędziem pomocy m.in. w utrzymaniu dotychczasowych stanowisk pracowniczych w firmie, a także w zakresie kwestii podatkowych, które mają rzekomo odciążyć przedsiębiorców od dotychczasowych zobowiązań w tym zakresie. Prezentowane poniżej środki są formą pomocy w obszarze podatkowym, które zostały zaproponowane przedsiębiorcom w ramach Tarcz.

Rozwiązania podatkowe

Jeśli dokonamy przeglądu podatkowego w zakresie oferowanej pomocy na dzień 20 października, można zauważyć, że niektóre z proponowanych wsparć podatkowych do tej pory mają zastosowanie, choćby z tego względu, że stanowią modyfikację rozwiązań już istniejących. Zgodnie z powyższym, przedsiębiorcy uprawnieni są do skorzystania m.in. z:

  • ulgi na spłatę podatku bez opłaty prolongacyjnej,
  • zerowej stawki VAT,
  • ulgi B+R,
  • ulgi IP Box.

Wskazać należy, że dzięki uldze w spłacie podatku, możliwe jest podzielenie zobowiązania podatkowego na raty. Co więcej, ustawodawca proponuje również inne możliwości jak np. odroczenie podatku bądź umorzenie zaległości podatkowej. W tym przypadku, pomoc ta wydaje się niewątpliwie istotna ze względu na odciążenie finansowe przedsiębiorcy, który niekiedy zobowiązany jest do zapłaty wysokiego podatku. Skutki ekonomiczne epidemii Covid-19 wykazywane przez przedsiębiorców w większości uznawane były za wystarczające do stwierdzenia przesłanek udzielenia tych ulg (przede wszystkim „ważnego interesu podatnika”). Dodatkowo przepisy antykryzysowe dodatkowo podniosły atrakcyjność tych rozwiązań poprzez zawieszenie opłaty prolongacyjnej za udzielenie ulgi.

Odwołując się natomiast do zerowej stawki VAT, wskazać należy, że dotyczy ona określonych rodzajowo przedmiotów, takich jak wyroby medyczne, szkła laboratoryjne, aparatury laboratoryjne, produkty lecznice, produkty biobójcze, ośrodki ochrony indywidualnej (np. maseczki czy ochronne kombinezony). Ze względu na bezpieczeństwo i postępującą sytuację pandemii, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów termin został przedłużony do dnia odwołania pandemii na terenie Polski.

Do aktualnych rozwiązań można zaliczyć jeszcze m.in. ulgę B+R oraz ulgę IP BOX. Pierwsza proponowana ulga dotyczy działalności badawczo-rozwojowej, gdzie możliwe jest odliczenie kosztów kwalifikowanych od dochodu w celu obliczenia zaliczek, jakie podatnik poniósł w 2019 r. na tę działalność, która nastawiona była na przeciwdziałanie COVID-19. Natomiast ulga IP BOX związana jest z możliwością stosowania 5% stawki dla kwalifikowanych dochodów z praw własności intelektualnych, które zostały poniesione od 1 marca 2020 r. adekwatnie w tym samym zakresie – przeciwdziałania COVID-19. Regulacja antykryzysowa umożliwia skorzystanie z preferencyjnej stawki już w trakcie roku podatkowego w zaliczkach na podatek, a nie dopiero w momencie sporządzania rocznego zeznania podatkowego.

Jak rozliczać powyższą pomoc?

W związku z otrzymaną pomocą, istotne jest dopełnienie określonych obowiązków w zakresie otrzymanej pomocy, które są niezwykle istotne zarówno z punktu widzenia przedsiębiorcy, jak również organów podatkowych. Pamiętać przy tym należy, że przedsiębiorca zobowiązany jest do gromadzenia dokumentacji i zachowania odpowiedniej ich kompletności, najlepiej na bieżąco. Wówczas bowiem zdarzenia potwierdzające prawo do skorzystania z ulgi łatwiej udokumentować (niż robić to wstecz), a dodatkowo jest jeszcze daleko do kontroli i nie trzeba podejmować pospiesznych działań.

Wskazać należy, że niektóre wsparcie interpretuje się jako pożyczkę, o czym świadczy m.in. art. 15zzd, gdzie wskazano, że pożyczka dla mikroprzedsiębiorcy podlega umorzeniu, a przychód z tego tytułu nie stanowi dla niego przychodu zarówno w rozumieniu ustawy o PIT, jak i ustawy o CIT.Należy zatem pamiętać o dodatkowych obowiązkach. W związku z tym, że pożyczka nie jest przychodem, to wszelkie wydatki, które poniósł podatnik w ramach pomocy w konkretnym celu, będzie musiał zakwalifikować je do kosztów uzyskania przychodów. Zaznacza się tu jednak, że wydatki te nie mogą być utożsamione w tzw. katalogu negatywnym wskazanym w art. 23 ustawy o PIT, a każdy z nich musi być odpowiednio udokumentowany. Tak też w interpretacji indywidualnej z dnia 29 września 2020 r. (0113-KDIPT2-3.4011.637.2020.3.MS), dyrektor KIS wskazał, że: (…) skoro dla celów podatku dochodowego subwencja otrzymana w ramach tzw. tarczy antykryzysowej traktowana jest jak pożyczka, która nie podlega zaliczeniu do przychodów podatkowych, to wydatki z niej sfinansowane kwalifikowane są do kosztów uzyskania przychodów na ogólnych zasadach. Wszystkie wydatki, które zostały pokryte ze środków przekazanych przez Polski Fundusz Rozwoju S.A., podlegają zaliczeniu do kosztów podatkowych, jeżeli spełniają ogólne przesłanki wynikające z ustaw podatkowych do takiej ich kwalifikacji.

Wspomnieć tutaj należy również o wątpliwościach podatkowego charakteru rozliczenia subwencji ze względu na istotność formułowania kwestii pomocy jako „pożyczki”. Sam charakter „pożyczki” w prawie podatkowym stanowi przychód i ma charakter zwrotny. Jednak jak potwierdzają nowowydane interpretacje indywidualne, Ministerstwo Finansów czy PFR, przedsiębiorca nie musi wykazywać subwencji jako przychód z działalności gospodarczej, więc nie jest ona traktowana jako dotacja/subwencja, ale właśnie jako pożyczka. Można zatem stwierdzić, że udzielona subwencja ma specyficzny charakter, a jej całość nie podlega w całości zwrotowi. Pytania budzi jednak wciąż kwestia tego, czy w chwili otrzymania subwencji środki z programu Tarczy Antykryzysowej powinny być rozliczane zgodnie z zasadami ogólnymi w oparciu o przepisy o podatku dochodowym jako przychód oraz, czy wydatki poniesione mogą być zaliczone do kosztów podatkowych.

Weryfikowanie otrzymanej pomocy – o czym należy pamiętać i jakie są zagrożenia?

Zastanawiając się jednak nad kwestią poprawności przyznanych subwencji rodzi się pytanie, czy wiąże się to z kontrolami w zakresie prawidłowości ich przyznania oraz kto jest narażony na kontrole i gdzie istnieją potencjalne zagrożenia?

Należy wskazać, że regulacje prawne Tarcz Antykryzysowych umożliwiają swobodną wymianę informacji o wszelkich transakcjach przedsiębiorców między US, a PFR, tak więc niewątpliwie duża dostępność informacji dla organów daje większą swobodę w zakresie współpracy do potencjalnej kontroli podatników.

Przykładowa weryfikacja może dotyczyć m.in.:

  • prawidłowego złożenia oświadczeń wraz z dokumentami złożonymi w ZUS i US;
  • spełnienia przesłanek uprawniające do skorzystania z pomocy;
  • kwestii, czy w zgodzie z regulaminem wykorzystano środki pomocy;
  • analizy stopnia spadku obrotów;
  • nieprzekroczenia limitów pomocy.

Aby jednak zadbać o prawidłowość wykorzystanej pomocy, przedsiębiorca może dokonać wcześniej niezbędnych czynności, które mogą uchronić go od potencjalnych nieprawidłowości. W tym celu podatnik może przed wystąpieniem kontroli zbadać, czy wydatki, które zrealizowano w ramach dofinansowania spełniają określone przesłanki i czy dopełniono wszelkich formalności. Ponadto, podatnik powinien dokumentować wszelkie informacje i zachować pełną kompletność danych, które mogą stanowić dowód w kontroli. Przedsiębiorca powinien również sprawować pełny nadzór nad wszystkimi wydatkami w ramach pomocy, a także powinien dokonać przedwczesnej kontroli wewnętrznej własnego przedsiębiorstwa i na tej podstawie zweryfikować, czy miały miejsce pewne nieprawidłowości.

Podsumowując powyższe, podatnik, który chce uchronić się od ryzyka kontroli zakończonej negatywnym wynikiem, powinien dokonać niezbędnych czynności, które będą świadczyć o tym, iż dochował on wszelkich starań. Jak widać, mimo, że wielu przedsiębiorców znalazło się w dość trudnej sytuacji finansowej, organy podatkowe czuwają nad tym, aby sytuacja oferowania pomocy finansowej, nie została wykorzystana w sposób niezgodny z przeznaczeniem w celu wyłudzenia czy oszustwa podatkowego.