Założenia pierwotnego projektu

2 czerwca 2021 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt zmiany ustawy – Prawo energetyczne i ustawy o odnawialnych źródłach energii (dalej: Nowelizacja). Projekt ten zakładał wiele dodatkowych obowiązków w tym również zmiany dotychczasowych rozliczeń z tytułu instalacji OZE, która niewątpliwie miała wpłynąć na dotychczasowe rozliczenia uczestników tego rynku. Warto przy tym zwrócić uwagę, że wprowadzane zmiany miały poprawić dotychczasowe funkcjonowanie energii i gazu w Polsce, a co ważne, miały wzmocnić pozycję odbiorców energii. Czy faktycznie planowane założenia mogą przyczynić się do efektywnego implementowania proponowanych zmian? Przy ocenie tej kwestii, należy w pierwszej kolejności przybliżyć się propozycji Nowelizowanej ustawy.

Co ważne, modyfikacje tłumaczy się koniecznością obligatoryjnego wdrożenia unijnej Dyrektywy 2019/944 w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej. Nowelizacja skupia się na ustanowieniu jednolitych zasad z zakresu wytworzenia, przesyłania, dystrybuowania, dostawy i magazynowania energii elektrycznej. Jednocześnie przy tym zwraca się uwagę na potencjalne wzmocnienie ochrony konsumenckiej, w tym ustaleniu przeźroczystych, jasnych i uczciwych zasad dotychczas spotykanych w branży energetycznej na tle unijnym. W Nowelizacji spotykamy się również z kluczową zmianą jaką jest – likwidacja systemu opustów od 1 stycznia 2022 r. Przy czym, wspomnieć należy, że do tego dnia energia elektryczna może być rozliczana za pośrednictwem systemu opustów, jednak już od 2022 r. wytworzona energia elektryczna będzie podlegała sprzedaży. Obligatoryjnym będzie stosowanie modelu sprzedażowego do sieci po cenach rynku hurtowego. Zwróćmy uwagę na opłacalność instalowania fotowoltaiki w przypadku wdrożenia nowych regulacji prawnych. Co do zasady, prosument będzie miał prawo do sprzedaży za kwartał poprzedni nadwyżki wytworzonej energii do zakładu energetycznego, ale kupować energię będzie po cenie bieżącej. Jednak nie można nie wspomnieć o tym, że ceny te z pewnością będą się różnić, więc prosument potencjalnie będzie tracił.

W takiej sytuacji zniknie główna korzyść instalacji fotowoltaiki a mianowicie jej odporność na wzrost cen prądu.  Zwróćmy uwagę, że wcześniej odpowiednikiem tej metody była stała opłata za prąd, która teraz może odpowiednio systematycznie rosnąć wraz ze wzrostem ceny rynkowej. Warto przypomnieć, że od pewnego czasu, cena za prąd stale rośnie… Taka zmiana może powodować więc, że konsumenci zamiast zyskać będzie w rzeczywistości na tym tracił. Jeżeli bowiem bilansował, nawet tylko 70-80% energii z energią pobieraną z zakładu energetycznego, to w zakresie rozliczonej nadwyżki energii nie tracił na podwyżkach cen prądu. Odczuwał je tylko w tym zakresie, w którym bilans wychodził na jego niekorzyść, z uwagi na wyższe zużycie w stosunku do posiadanej instalacji.

Główną zmianą miało być niewątpliwie ustalenie nowego modelu rozliczeń w tym również możliwość bezterminowej sprzedaży energii elektrycznej nadwyżki wyprodukowanej energii. Sprzedaż energii nadwyżek ma być nowym systemem, który ma odnieść się do 100% wartości średniej konkurencyjnej ceny na rynku. Istotną kwestią, którą warto również poruszyć odnośnie Nowelizacji, jest dodanie art. 14 pkt 22 i 23, zgodnie z którym, prosument, będzie miał prawo do zwolnienia z PIT, CIT oraz podatku akcyzowego, przychodów uzyskanych w wyniku sprzedaży wyprodukowanej w mikroinstalacji.

Co więcej, jak wskazano w uzasadnieniu projektu: „Odnosząc się do ryzyka wzrostu cen energii elektrycznej w następstwie likwidacji obliga giełdowego należy wskazać, że giełdowa cena energii elektrycznej jest co do zasady wyznaczana jako cen krańcowa, tj. najwyższa z zaakceptowanych ofert cenowych. Oznacza to, że wśród ofert sprzedaży energii elektrycznej są oferty z ceną niższą. Tworzy to potencjał do sprzedaży energii elektrycznej po indywidualnych cenach niższych niż cena krańcowa, na przykład w ramach realizacji długoterminowych strategii rynkowych, przy jednoczesnym utrzymaniu presji konkurencyjnej na racjonalizowanie wielkości marży rynkowej, której wzrost powodowałby wzrost energii elektrycznej”.

Nie można nie zgodzić się z powyższym, że obecnie na rynku energetycznym spotyka się różne formy manipulacji, która wynika z tzw. „sił rynkowych” i możliwością przebicia się dużych podmiotów. Jednak czy proponowane rozwiązania w Nowelizacji mogą zapobiec nadużyciom i próbom nadużyć na rynku energii elektrycznej?

Poselski projekt wykluczający pierwotne założenia?

Ciekawą i jednocześnie kontrowersyjną obserwacją jest fakt, że w dniu 2 lipca 2021 r. na Rządowym Centrum Legislacji opublikowany został projekt poselski o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (dalej: Projekt poselski), który zakłada nieco odmienną koncepcję od  pierwotnej.

W Projekcie poselskim nie ma zapisu, który likwiduje system opustów. Zauważyć jednak można tutaj kilka zmian, które określa się docelowym modelem prosumenta klasycznego. Jak wynika z uzasadnienia, proponuje się przejście obecnego modelu opustu 1:0,8 (dla instalacji o mocy do 10 kW) lub 1:0,7 (dla instalacji o mocy powyżej 10 kW) na model z opustem 1:1 dla ilości energii wyprodukowanej przez dane źródło. Z przytoczonych propozycji wynika, że prosument będzie posiadał prawo do rozliczenia (zbilansowania) całej wprowadzonej do sieci.

Kolejną propozycją są zmiany w zakresie opłat dystrybucyjnych odnoszących się do spółek obrotu zapewniając przy tym pełną neutralność w zakresie opłat. Dodatkowo, jak wynika z uzasadnienia, proponuje się również wdrożenie rabatu w stosunku do opłat dystrybucyjnych w wysokości 15%, który naliczany będzie tylko do energii jaka zostanie wytworzona ze źródła. Zmiana ta może wydawać się niekorzystna dla prosumentów, ale prawdopodobnie stracą na niej mniej niż na systemie rozliczeń wynikających z pierwotnego projektu.

Powyższe zmiany są jedynie przykładem rozwiązań zaproponowanych w Projekcie poselskim. Nie można jednak pominąć tego, iż oba dokumenty poniekąd wykluczają się wzajemnie a takie publikacje miesiąc po pierwotnym projekcie wzbudzają niemałe zamieszanie na rynku energetycznym.

Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej na temat pierwotnego projektu ustawy i skutkach podatkowych w tym zakresie serdecznie zapraszamy do przeczytania naszego artykułu napisanego dla „Gram w zielone”: https://www.gramwzielone.pl/energia-sloneczna/105657/jakie-podatki-zaplaca-prosumenci-w-nowym-systemie-rozliczen

This post is also available in: EN