Blog

Advicero Nexia
Strona główna / Blog / Praktyczne aspekty akcyzowego compliance

Praktyczne aspekty akcyzowego compliance

Wbrew pozorom compliance akcyzowy i VAT compliance to dwa odmienne procesy, natomiast istnieje część wspólna, która stanowi core dwóch procesów. Co ciekawe przed przystąpieniem do Unii Europejskiej oba podatki pośrednie zawierały swoje przepisy w jednej ustawie, która nosiła nazwę ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.

Uwagi wstępne

Częścią wspólną na pewno jest comiesięczna analiza transakcji i składanie deklaracji. Podobnie jak w VAT, deklaracje akcyzowe składa się do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Podatek akcyzowy jest specyficzny ze względu na swoją wybiórczość i ekskluzywność, gdyż objęte są nim w szerokim ujęciu: wyroby energetyczne, energia elektryczna, napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe. Można odnieść wrażenie, że dostawy są zazwyczaj nieregularne, tak jak w przypadku VATu, gdzie towar cyrkuluje w każdym miesiącu – chociaż nie zawsze. Zapewne zależy to jednak od spółki oraz jej potrzeb i profilu działalności.

Zanim złożymy deklarację

Pierwszym obowiązkiem, a zarazem problemem praktycznym jest konieczność rejestracji do CRPA – Centralny Rejestr Podmiotów Akcyzowych. Prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie wyrobów akcyzowych lub nawet samo zużywanie wyrobów akcyzowe zwolnione od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie obliguje do dokonania zgłoszenia rejestracyjnego na platformie PUESC. Jeśli ktoś wcześniej był zarejestrowany na akcyzę za pomocą formularza AKC-R to dane powinny automatycznie wyemigrować na nową platformę.

Rejestracja do CRPA to proces również nienależący do łatwych, szczególnie w przypadku gdy podczas rejestracji trzeba podać dane stosunkowo szczegółowe. W przypadku dokonywania rejestracji za spółkę niezmiernie ważne jest by pełnomocnictwo było sporządzane i upoważniało dokładnie do takich rzeczy o jakie wnioskujemy na PUESC (ewentualnie szerzej, choć tu pełnomocnik powinien zachować pewną ostrożność). W innym wypadku otrzymamy wezwanie do uzupełnienia braków formalnych, a na dodzwonienie się na infolinię PUESC jest bardzo trudne, żeby nie powiedzieć, że są na to nikłe szanse.

Obecnie jedyną opcją wysłania bieżących deklaracji jest droga elektroniczna – dlatego tak potrzebna jest rejestracja. Może to i dobrze – deklaracje papierowe wyglądały jakby co najmniej leżały na dnie morza i zostały pokryte zieloną pierzynką.

Wstępna analiza

Gdy podmiot widnieje już w rejestrze, można się zająć analizą dokumentów źródłowych lub zestawień excel i charakterystyką transakcji. Naturalnie analizy każdego przypadku warto dokonać jeszcze przed rejestracją tak, aby zaraportować wszystko na czas. Bardzo ważne jest by ustalić prawidłową stawkę podatku od wyrobu akcyzowego, od tego bowiem zależy wartość należnej akcyzy do urzędu skarbowego.

W odróżnieniu do podatku VAT wysokość obciążenia nalicza się nie od wartości transakcji, a w stawce liczonej od ilości (jednostkach miary) wyrobu w danej transakcji.

Akcyza jak i VAT są podatkami zharmonizowanymi na tle Unii Europejskiej dlatego wymaga się aby państwa stosowały minimalny poziom wysokości podatku dla poszczególnych wyrobów. Państwa jednak w własnym zakresie mogą ustalać własną politykę finansową i ustalać stawki pod własną politykę fiskalną. Jako, że Polska nie posiada waluty euro, co roku musi weryfikować wysokość swoich stawek.

I tak w ustawie z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym znajdziemy takie stawki do przeliczeń krajowych. Kolejną istotną rzeczą jest ustalenie obowiązku podatkowego – to uwarunkuje okres w jakim należy rozpoznać daną transakcję akcyzową. Artykuły 10-12 ustawy akcyzowej wyróżnia liczne momenty powstawania obowiązku odmienne dla różnych kategorii wyrobów akcyzowych i czynności lub zdarzeń podlegających opodatkowaniu.

Deklaracje i płatność

Deklaracje akcyzowe składają się z formularza głównego AKC-4/AKC-4zo oraz z załączników dotyczących poszczególnych grup wyrobów. Oba formularze należy zadeklarować jednocześnie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu powstania obowiązku podatkowego. Jedynie deklaracja uproszczona dla WNT na potrzeby gospodarcze lub WNT samochodów osobowych jest składana w innym terminie.

Warto pamiętać, że zgodnie z ustawą o VAT i w świetle art. 106e ustawy o VAT nie ma obowiązku podawania kodu CN na fakturze. Mimo wszystko głównym sprawcą doboru stawki do konkretnego wyrobu jest właśnie kod CN, dlatego w celu pozbawienie wątpliwości kontrahent może taki kod na fakturze podać. Przepisy w tym zakresie są niestety nieprecyzyjne, gdyż jedynie art. 10 ust. 12 ustawy akcyzowej wskazuje, że na żądanie nabywcy podatnik akcyzy wykazuje w fakturze lub oświadczeniu załączanym do faktury kwotę akcyzy zawartą w cenie wyrobów akcyzowych wykazanych w tej fakturze. Akcyza nie pojawia się więc na fakturze automatycznie a obowiązku podania nr CN w ogóle nie ma, ale nabywca może i powinien prosić o jego umieszczenie.

Na koniec nie może umknąć uwadze, że kontem bankowym na które przelewać należy środki za należną akcyzę to rachunek urzędu skarbowego w Nowym Targu. Co wbrew pozorom nie jest takie oczywiste, gdyż deklaracje ‘lądują’ w urzędach skarbowych właściwych miejscowo (również często innych niż dla VAT), a płatność uiszczana jest na konto jednego urzędu w Polsce. Opóźnienie w płatności akcyzy to tak jak w przypadku innych podatków – konieczność naliczenia odsetek.