Blog

Advicero Nexia
Strona główna / Blog / Porozumienie w sprawie pracy zdalnej między Polską a Niemcami

Porozumienie w sprawie pracy zdalnej między Polską a Niemcami

Na przestrzeni ostatnich miesięcy, część pracowników dostała zalecenie pracy zdalnej ze względu na sytuacje wywołaną COVID-19 i związanymi z tym ograniczeniami określonymi przez rządy poszczególnych państw. Dotyczy to zarówno polskich pracowników wykonujących pracę na rzecz polskiego pracodawcy, jak i polskich pracowników świadczących pracę na rzecz zagranicznego pracodawcy. W pierwszym przypadku, pracownicy mogą w sposób nieplanowany być zmuszeni do pozostania w dłuższej podróży służbowej czy tez oddelegowaniu poza granicami kraju. W drugim przypadku, pracownicy mogą świadczyć pracę na terytorium Polski w wymiarze większym niż zaplanowany. W obu przypadkach może dojść do pewnych komplikacji podatkowych, m.in. w zakresie podatku dochodowego.

Zwrócić należy uwagę, że wprowadzone w Polsce regulacje antykryzysowe nie odnosiły się ani do kwestii pracy zdalnej, ani kwestii pracy transgranicznych pracowników i związanych z tym konsekwencji, co dodatkowo utrudniało rozpoznanie skutków na tle prawa podatkowego.

W celu wyjaśnienia pojawiających się wątpliwości związanych z pracą osób fizycznych wykonywaną na terytorium dwóch różnych państw, odpowiednie organy Niemiec oraz Polski zawarły wzajemne porozumienie w sprawie stosowania art. 15 ust. 1 i art. 19 ust. 1 polsko-niemieckiej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu od majątku (dalej: Porozumienie lub Umowa wzajemna). Zgodnie z Porozumieniem, uściślono, jak– w świetle sytuacji pandemicznej – należy wyliczać ilość dni pracy na terytorium danego kraju, celem określenia miejsca opodatkowania pracy najemnej – zgodnie z ogólną regułą, że praca opodatkowana jest w tym państwie, w którym jest rzeczywiście wykonywana.

Porozumienie wprowadza zasadę, iż o ile pracownik spędził w danym państwie dni na pracy zdalnej (home office) wyłącznie dlatego, że zmusiły go do tego obostrzenia wprowadzone przez organy danego państwa w związku z COVID-19, uznaje się, że pracownik wykonywał pracę tam, gdzie by ją wykonywał w normalnych okolicznościach, w których te obostrzenia związane z COVID-19 by nie obowiązywały.

Dla potwierdzenia powyższego niezbędne jest, aby między pracodawcą a pracownikiem istniały dowody, które wskażą, że faktycznie praca zdalna była działaniem w związku z przeciwdziałaniem skutków COVID-19. Takim dowodem może być np. potwierdzenie pracodawcy, który wskaże określone dni pracy zdalnej jakie były zastosowane jako środek podjęty w ramach obostrzeń wynikających z COVID-19.

Co jest dodatkowo istotne, powyższa zasada jest stosowana tak długo, jak państwo „fikcyjnego pobytu” opodatkowuje wynagrodzenie uzyskiwane przez pracownika, pomimo pracy na terenie drugiego państwa.

Mając więc na uwadze powyższy kluczowy czynnik wystąpienia obostrzeń anty-COVID, o ile praca zdalna świadczona była w warunkach „normalnych” wynikających ze specyfiki pracy np. freelancera, czy też pracownika, w którego umowie o pracę jest zastrzeżenie o miejscu zamieszkania jako miejscu świadczenia pracy, to mimo istniejących zaleceń i obostrzeń, Porozumienie nie znajdzie zastosowania. Podobnie, Porozumienie nie znajdzie zastosowania m.in. do pracowników świadczących pracę zdalną z państwa trzeciego.

Jak wskazuje komunikat Ministerstwa Finansów w sprawie zawartego Porozumienia, taka ugoda jest dużym uproszczeniem dla pracowników. Co więcej, w umowie wzajemnej wskazuje się, że regulacje te zostały opracowane w oparciu o troskę i konieczność podjęcia zdecydowanych środków z rozwagą i w celu zminimalizowania obciążenia osobistego pracowników transgranicznych.

Zmiany przede wszystkim dotyczą rozliczeń podatkowych, które zostają uproszczone dla podmiotów, które świadczą pracę w Niemczech na rzecz polskiego pracodawcy bądź świadczą pracę z Polski na rzecz niemieckiego pracodawcy. Jak wskazano, Porozumienie jest głównie kierowane dla pracowników transgranicznych, którzy ze względu na pandemię musieli wykonywać pracę zdalną w państwie rezydencji. Co więcej, Porozumienie dotyczy również pracowników uzyskujących dochody z tytułu służby publicznej.

Wskazać należy, że początkowo praca zdalna została wprowadzona m.in. jako działanie mające przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się COVID-19. Problemem jednak w utrzymującej się sytuacji było rozliczenie podatkowe pracownika, który świadczył pracę na rzecz pracodawcy znajdującego się na terenie drugiego państwa. Porozumienie pozwala ograniczyć negatywne – nieprzewidziane – skutki podatkowe takich okoliczności.

Co do zasady zawarte Porozumienie obowiązuje z mocą wsteczną od 11 marca 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. Wskazać jednak należy, iż z uwagi na postępującą sytuację pandemii COVID-19 przewiduje się automatyczne przedłużenie tego terminu o następne miesiące. Jak wskazano w Porozumieniu: „(…) stosowanie niniejszej Umowy wzajemnej zostanie automatycznie przedłużone, chyba że zostanie ono wypowiedziane przez właściwy organ Umawiającego się Państwa”.