„Polski Ład” obok ustaw podatkowych wprowadza także zmiany w Kodeksie Karnym Skarbowym (KKS). Zmiany te w praktyce w niektórych przypadkach mogą okazać się korzystne dla podatników, ale także – w wielu z nich – dodatkowo komplikować ich sytuację.

Brak obowiązku składania czynnego żalu

Zmodyfikowany na mocy „Polskiego Ładu” art. 16a § 1 ustawy o KKS sprawi, że podatnik teoretycznie nie będzie już obowiązany załączać czynnego żalu do korekty jednolitego pliku kontrolnego (czynny żal jest to oświadczanie o popełnieniu czynu zabronionego na podstawie art. 16 ustawy o KKS, który jest pewnego rodzaju ratunkiem dla osób, które popełnią wykroczenie lub przestępstwo skarbowe – dzięki temu podatnik może uchronić się przed negatywnymi skutkami zaniedbań pod warunkiem, że organ podatkowy nie dysponuje wiedzą o popełnionym przestępstwie lub wykroczeniu).

Zgodnie z nową regulacją wspomnianego przepisu, nie podlega karze sprawca czynu zabronionego dotyczącego złożenia deklaracji lub przesłania księgi, jeżeli po jego popełnieniu została złożona organowi podatkowemu prawnie skuteczna korekta deklaracji lub księgi dotycząca obowiązku, którego nieprawidłowe wykonanie stanowi ten czyn zabroniony. Innymi słowy zakres tego przepisu został rozszerzony z wyłącznie deklaracji na też księgi podatkowe, do których JPK niewątpliwie należy. Chodzi jednak tylko o przesyłanie ksiąg, a nie ich nierzetelne prowadzenia, na co należy zwrócić uwagę.

Zatem z początkiem 2022 r. do korygowania zarówno deklaracyjnej, jak i ewidencyjnej części JPK_V7 teoretycznie wystarczy, że podatnik złoży korektę, co w praktyce znacznie ułatwi działanie podatników, ponieważ nie będą już musieli przy każdej najmniejszej pomyłce (oprócz korekty) składać dodatkowo czynnego żalu.

Kiedy będzie można złożyć korektę?

Co istotne, wprowadzono także § 3 do art. 16a KKS, zgodnie z którym przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli:

• przed złożeniem korekty deklaracji lub księgi
• wszczęto postępowanie przygotowawcze o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe lub
• ujawniono w toku toczącego się postępowania przygotowawczego to przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe.

Oznacza to, że kara za korektę nie ominie tych podatników, przeciwko którym – jeszcze przed złożeniem korekty deklaracji lub jednolitego pliku kontrolnego – wszczęte zostało postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe. Co więcej, od kary nie uchylą się również podatnicy, których przestępstwo lub wykroczenie skarbowe zostanie ujawnione w toku postępowania przygotowawczego toczącego się w innej sprawie.

W obecnym stanie prawnym (w 2021 r.), kiedy mamy do czynienia z błędem w deklaracji możemy złożyć korektę co uwolni nas od odpowiedzialności skarbowej, nawet gdy toczy się przeciwko nam postępowanie karnoskarbowe w przedmiocie podania nieprawdy albo zatajenia prawdy w deklaracji. Jeśli złożymy korektę deklaracji i będzie ona skuteczna, a ponadto uregulujemy należność to organy podatkowe nie mogą wszcząć przeciwko nam postępowania skarbowego. Przy czym nieskuteczne są tylko te korekty, które były złożone już po wszczęciu kontroli podatkowej, celno-skarbowej albo postępowania podatkowego.

Zatem w myśl nowych przepisów – istotna będzie szybkość złożenia korekty – a ta musi nastąpić przed wszczęciem postępowania przygotowawczego o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe. W praktyce to może być dość trudne, jeżeli do wszczęcia takiego postępowania dojdzie. Postępowania przygotowawcze mają bowiem to do siebie, że o ich wszczęciem przed przedstawieniem zarzutów, to podatnik nie ma się szansy dowiedzieć. O postępowaniu „toczącym się w innej sprawie” w ogóle się nigdy można nie dowiedzieć. To czyni instytucję z art. 16a KKS praktycznie martwą. „Na wszelki wypadek” bowiem podatnicy powinni w każdym przypadku składać jednocześnie czynny żal.

Sankcje w cenach transferowych

Zmiany w KKS nie ominą także materii związanej z cenami transferowymi. Szerzej o zmianach w cenach transferowych w „Polskim Ładzie” pisaliśmy na naszym blogu – tam też omówiliśmy zagadnienie nowych sankcji przewidzianych w kodeksie karnym skarbowym.

Przepis warunkujący odpowiedzialność za niezłożenie dokumentacji cen transferowych – art. 56c ustawy o KKS – uległ znacznemu rozbudowaniu. Dotychczas obowiązujący wyżej wspomniany artykuł wskazywał bowiem jedynie na nieskładanie oświadczenia właściwemu organowi podatkowemu – co podlegało karze grzywny w wysokości do 720 stawek dziennych.

Zgodnie z przepisami „Polskiego Ładu” (czyli od 1 stycznia 2022 r.) kara grzywny w wysokości do 720 stawek dziennych grozi, w następujących przypadkach:

• podatnik wbrew obowiązkowi nie sporządza lokalnej dokumentacji cen transferowych albo nie dołącza do lokalnej dokumentacji cen transferowych dokumentacji grupowej,
• podatnik sporządza dokumentację niezgodnie ze stanem rzeczywistym,
• podatnik nie składa właściwemu organowi podatkowemu informacji TP-R albo składając ją podaje dane niezgodne z lokalną dokumentacją cen transferowych lub ze stanem rzeczywistym.

Z kolei za sporządzenie dokumentacji po terminie lub złożenie TP-R po terminie, grozi kara grzywny w wysokości 240 stawek dziennych. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (regulacja obecnie obowiązująca).

Dodatkowo, naturalnie, przewidziana kara grzywny w postaci 720 stawek dziennych (wysokość się nie zmieniła) realnie wzrosła z uwagi na wzrost stawki dziennej w porównaniu do 2021 r. (od 93,33 PLN do 37 333,33 PLN) i będzie wynosić od 100,34 PLN do 40 133,33 PLN.

KKS a nowe narzędzia organów podatkowych

Kolejną nową sankcją w wysokości do 720 stawek dziennych grzywny przewidzianą w KKS jest sankcja za udaremnianie lub utrudnianie tzw. „nabycia sprawdzającego”.

Ponadto w art. 83 ustawy o KKS dodano §1a zgodnie z którym, odmówienie przyjęcia zwracanego towaru nabytego w toku nabycia sprawdzającego, przyjęcia paragonu fiskalnego dokumentującego sprzedaż towaru lub usługi, albo zwrotu zapłaty za zwracany towar w toku nabycia sprawdzającego będzie usankcjonowane karą grzywny za wykroczenie skarbowe.

Przypomnijmy, „nabycie sprawdzające” jest nowym narzędziem do kontrolowania podatników, które przewidziano w ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej. Poprzez nabycia sprawdzającego organ podatkowy może skontrolować, czy podatnik ewidencjonuje sprzedaż na kasie fiskalnej/ wydaje paragon fiskalny.

Zgodnie z art. 94k ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej: nabycie sprawdzające polega na nabyciu towarów lub usług w celu sprawdzenia wywiązywania się przez sprawdzanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego w zakresie:

• ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej;
• wydawania nabywcy paragonu fiskalnego.

Niewątpliwie powyższe, wynikające z „Polskiego Ładu” zmiany nakazują podatnikom dokładania jeszcze większej staranności podczas dokonywania rozliczeń podatkowych.