Blog

Advicero Nexia
Strona główna / Blog / Polski Ład – „nowa” składka na ubezpieczenie zdrowotne

Polski Ład – „nowa” składka na ubezpieczenie zdrowotne

Jak informowaliśmy na naszym blogu, Polski Ład wprowadza wiele interesujących zmian w obszarze podatków. W tym tygodniu pochyliliśmy się nad tematem związanym z „nową” składką na ubezpieczenie zdrowotne – planowaną zmianą która wywołała burzliwe dyskusje, zwłaszcza wśród przedsiębiorców.

Podstawowe założenia

Dlaczego składka jest „nowa”? Zgodnie z projektem ustawy, wynosić ma 9% podstawy wymiaru składki- czyli tyle, co obecnie. Co się zatem zmieni? Przede wszystkim to, że podstawą wymiaru dla przedsiębiorców będą rzeczywiste dochody oraz nie będzie już możliwości odliczenia składki od podatku dochodowego. Projektowana zmiana ma na celu ujednolicić wysokość składki zdrowotnej i sposób jej naliczania. Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy „(…) w skutek czego wypychanie pracowników na umowy śmieciowe i oferowanie im umów cywilno-prawnych będzie mniej korzystne”.

Składka zdrowotna nie będzie już stałą opłatą ryczałtową. Dziś przedsiębiorcy niezależnie od wysokości osiąganych dochodów, płacą składkę w wysokości nie niższej niż 381,81 zł (75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, które w przypadku przedsiębiorców w czwartym kwartale 2020 r. wynosiło 5 656,51 zł). Po zmianach (jeżeli wejdą w życie w niezmienionej formie) – od 1 stycznia 2022 r. podatnicy zapłacą składkę w wysokości 9% od swojego rzeczywistego dochodu.

Składkę więc trzeba będzie zapłacić od różnicy między osiąganymi przychodami a kosztami uzyskania tych przychodów, pomniejszonymi o kwotę opłaconych w danym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Roczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej nie będzie mogła być niższa od kwoty stanowiącej iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu pierwszego stycznia danego roku (w 2021 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 2 800 zł brutto).

Po zakończeniu roku nastąpi rozliczenie całościowe, które zweryfikuje poziom wpłaconych składek. W przypadku gdy będzie to wartość przewyższająca roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne ustaloną od rocznej podstawy – możliwe będzie ubieganie się o zwrot tej różnicy poprzez złożenie wniosku przez ubezpieczonego w formie elektronicznej do ZUS.

Kogo dotyczy „nowa” składka zdrowotna

Zgodnie z projektem ustawy dochód będzie podstawą wymiaru składki zdrowotnej dla osób (przedsiębiorców) opłacających podatek dochodowy od osób fizycznych na zasadach określonych według:

– skali podatkowej (17% lub 32%),

– podatku liniowego (19%) oraz

– z kwalifikowanych praw własności intelektualnej.

Projekt ustawy wprowadza także nowe rozwiązania dla podatników opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. W tym przypadku składka będzie obliczana w wysokości 1/3 stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zastosowanej przy opodatkowaniu przychodów. Podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowić będzie miesięczny przychód z działalności gospodarczej pomniejszony o kwotę opłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu.

Dodatkowo w projekcie ustawy sprecyzowano jak należy ustalić wysokość składki zdrowotnej w sytuacji, kiedy przychód jest opodatkowany różnymi stawkami ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, tj.:

i) ustala się kwoty stanowiące składowe podstawy wymiaru składki, stosując proporcję, w jakiej pozostają poszczególne przychody opodatkowane różnymi stawkami ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w ogólnej kwocie przychodów;

            ii) kwoty ustalone w sposób, o którym mowa w pkt 1 są pomniejszane o kwotę opłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe w proporcji, w jakiej pozostają poszczególne przychody opodatkowane różnymi stawkami ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w ogólnej kwocie przychodów, jeżeli składki nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu;

iii) ustala się kwotę stanowiącą iloczyn kwoty ustalonej zgodnie z pkt 1pomniejszonej o kwotę, o której mowa w pkt 2 i 1/3 odpowiadającej jej stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych;

iv) roczną składkę stanowi suma kwot obliczonych zgodnie z pkt 3.

W przypadku pozostałych osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą podstawę wymiaru składki zdrowotnej stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS. Z kolei, jeżeli ubezpieczony prowadzi więcej niż jedną pozarolniczą działalność, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od sumy dochodów.

Ponadto, w przypadku przedsiębiorców dla których podstawą wymiaru składki zdrowotnej będzie ich dochód, ustanowiono zapis, gdzie zobowiązano ich do złożenia informacji o zastosowanych formach opodatkowania oraz dochodzie stanowiącym podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w terminie obowiązującym do złożenia dokumentów rozliczeniowych – do 10 dnia następnego miesiąca – dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie, albo do 15 dnia następnego miesiąca – dla pozostałych osób. Z kolei podatnicy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych – jedynie do złożenia informacji o zastosowanych formach opodatkowania, w terminie obowiązującym do złożenia dokumentów rozliczeniowych (w takich samych terminach jak w przypadku przedsiębiorców u których podstawę wymiaru składki zdrowotnej będzie stanowił ich dochód).

Brak możliwości odliczenia

Najbardziej kontrowersyjną zmianą dotyczącą składki na ubezpieczenie zdrowotne jest likwidacja przepisów stanowiących podstawę odliczenia od podatku dochodowego tej składki. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, istnieje możliwość odliczenia składki zdrowotnej w wysokości do 7,75% (art. 27b ust 2 ustawy o PIT). Odliczenie realizowane jest już na etapie obliczania zaliczek na podatek. Dotyczy to zarówno zaliczek obliczanych samodzielnie przez podatników, jak i pobieranych przez płatników (np. zakłady pracy). Pozbawienie podatników tej możliwości oznacza dla nich zwiększenie obciążeń finansowych. W konsekwencji wzrośnie wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych – nie będzie mógł być już pomniejszony o składkę zdrowotną. Z kolei zdaniem Ministerstwa Finansów: „Brak możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku został zrekompensowany innymi rozwiązaniami. Dla przedsiębiorców Polski Ład przewiduje kilkanaście nowych rozwiązań oraz obniżkę stawek podatku ryczałtowego”.