Ustawa z dnia 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, tzw. „Polski Ład 2.0” obecnie została przekazana Prezydentowi i Marszałkowi Senatu. Poniżej przedstawiamy zbiór najważniejszych planowanych zmian. W zdecydowanej większości zmiany mają wejść w życie od 1 lipca 2022 r.

Zgodnie z założeniami „Polskiego Ładu 2.0”:

„Projekt ma na celu polepszenie sytuacji zarówno pracowników etatowych, których źródłem przychodów jest stosunek pracy, jak również osób osiągających przychody z tytułu umów cywilnoprawnych, kontraktów oraz innych mniej popularnych rodzajów umów. Zawiera on pakiet korzystnych rozwiązań, które realnie wpływają na usprawnienie systemu podatkowego i uczynienie go bardziej zrozumiałym dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, w tym przedsiębiorców.

Dodatkowym efektem proponowanych zmian (skutkujących zmniejszeniem tzw. klina podatkowego) powinno być zmniejszenie presji płacowej wobec pracodawców, co wpłynie pozytywnie na sytuację wszystkich przedsiębiorstw, również będących podatnikami podatku CIT.

Dodatkowym celem projektowanej ustawy jest zapewnienie spójnego, przejrzystego i sprawiedliwego systemu podatkowego przez doprecyzowanie oraz udoskonalenie obowiązujących przepisów podatkowych”.

Czy rzeczywiście proponowane (kolejne już w przeciągu zaledwie roku) zmiany w ustawach podatkowych przyniosą same pozytywne efekty?

1. Obniżenie stawki PIT z 17% na 12% /Likwidacja ulgi dla klasy średniej

Według nowych przepisów zmniejszona zostanie stawka PIT w pierwszym progu podatkowym
(tj. do 120 000 PLN) z 17% do 12% dla podatników i podatników-przedsiębiorców opodatkowanych według zasad ogólnych (skali podatkowej).  Drugi próg podatkowy pozostanie bez zmian, podobnie jak kwota wolna, wynosząca 30 000 PLN. Powoduje to, że modyfikacji – obniżeniu ulegnie wysokość miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek dochodowy z 5 100 PLN do 3 600 PLN.

Nowa skala podatkowa będzie wyglądała następująco:

Powyższe ma „zrekompensować” planowaną likwidację ulgi dla klasy średniej. Niemniej jednak wprowadzone zostanie jednorazowe rozwiązanie polegające na obliczeniu hipotetycznego podatku. Gdyby jednak po wyliczeniach okazało się, że podatnik stosując niższa stawkę podatku straci w stosunku gdyby zastosował ulgę dla klasy średniej, naczelnik urzędu skarbowego zwróci mu tę różnicę.

Co z przedsiębiorcami rozliczającymi się podatkiem liniowym (19%) oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (nie mają oni możliwości uwzględnienia kwoty wolnej od podatku)? Ustawodawca przewidział dla nich możliwość wyboru rozliczenia na skali podatkowej w następujący sposób:

• na podatku liniowym – ex post (po zakończeniu roku podatkowego 2022) za cały rok podatkowy,
• na ryczałcie – do 22 sierpnia 2022 r. za drugie półrocze 2022.

2. Kolejne zmiany w składce zdrowotnej

W obecnie obowiązującej (od 1 stycznia 2022 r.) wersji „Polskiego Ładu” wszyscy podatnicy (bez względu na sposób opodatkowania) zostali pozbawieni prawa do odliczenia składki zdrowotnej (z pewnymi wyjątkami, o których szczegółowo pisaliśmy na naszym blogu). Proponowane zmiany nie będę dotyczyły osób rozliczających się na skali podatkowej – 9% składki zdrowotnej bez możliwości odliczenia  (co w praktyce oznacza, że przy nowej skali podatkowej 12% wysokość obciążenia wyniesie w rzeczywistości 21%).

Zgodnie z „Polskim Ładem 2.0”, niektórzy przedsiębiorcy będą mogli jednak pomniejszać podstawę opodatkowania o zapłacone składki zdrowotne do określonego limitu. Limity te wyniosą dla poszczególnych podatników rozliczających się:

• liniowo – 8 700 PLN (pomniejszenie dochodu);
• ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych – 50% zapłaconych składek zdrowotnych (pomniejszenie przychodu);
• w formie karty podatkowej – 19% zapłaconej składki (pomniejszenie podatku).

3. Zmiany dla wieloetatowców/ PIT-2

Podatnicy, którzy uzyskują przychody z kilku umów, od 1 stycznia 2023 r. będą mogli upoważnić maksymalnie trzech płatników (pracodawców, zleceniodawców, ZUS) do zmniejszania zaliczek na PIT
o miesięczne odliczenie (do tej pory można było wskazać tylko jednego pracodawcę do stosowania zmniejszenia). Kwota ta łącznie (jak w przypadku jednej umowy) nie będzie mogła przekraczać 3 600 PLN rocznie.

Rozwiązanie to ma dotyczyć również pracujących emerytów, czy emerytów otrzymujących świadczenia od kilku organów rentowych. Należy podkreślić, że nie oznacza to, że każdy ze wskazanych płatników będzie stosował 1/12 kwoty zmniejszającej podatek. Podatnik będzie musiał wskazać odpowiednio w oświadczeniu, że płatnik jest usprawniony do pomniejszenia zaliczki o kwotę stanowiącą:

• 1/12 kwoty zmniejszającej podatek – w przypadku, gdy podatnik złoży PIT-2 jednemu płatnikowi będzie to zatem kwota 300 PLN, albo
• 1/24 kwoty zmniejszającej podatek – w przypadku, gdy podatnik złoży PIT-2 dwóm płatnikom będzie to zatem kwota 150 PLN, albo
• 1/36 kwoty zmniejszającej podatek – w przypadku, gdy podatnik złoży PIT-2 trzem płatnikom będzie to zatem kwota 100 PLN. 

Ponadto od 1 stycznia 2023 roku oświadczenie PIT-2 złożyć będą mogli również podatnicy uzyskujący przychody z umów cywilnoprawnych (zlecenie, o dzieło), kontraktów menedżerskich, umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, a także osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich.

Przewidziane jest również uchylenie mechanizmu tzw. rolowania zaliczek (obowiązku nałożonego na płatników wyliczania w trakcie 2022 r. zaliczek również według zasad obowiązujących do końca 2021 r.). W uzasadnieniu projektu doprecyzowano również, że projekt zwalnia płatnika z obowiązku poboru i wpłacenia niepobranej do dnia 30 czerwca 2022 r. tej części zaliczki, która nie została pobrana ze względu na niewystąpienie różnicy umożliwiającej pobranie wcześniej sprolongowanej zaliczki.

4. Rozliczenia samotnych rodziców z dzieckiem

Zgodnie z „Polskim Ładem 2.0” zostanie zlikwidowana dotychczasowa (wprowadzona w „pierwotnym Polskim Ładzie”) ulga dla samotnych rodziców w wysokości 1 500 PLN odliczenia od podatku. Samotni rodzice odzyskają natomiast prawo do wspólnego rozliczenia z dzieckiem i skorzystają dwa razy z kwoty wolnej 30 000 PLN. Dziecko będzie bowiem traktowane jak odrębny podatnik.

Zatem preferencyjne opodatkowanie dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci będzie polegało na obliczeniu podatku:

• w podwójnej wysokości od połowy dochodu tej samotnej osoby, w przypadku gdy przynajmniej jedno z dzieci, które są wychowywane przez tę osobę, ma orzeczoną niepełnosprawność na podstawie odrębnych przepisów,
• jako iloczyn 1,5 oraz wysokości podatku obliczonego od dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci podzielonych przez 1,5 – w pozostałych przypadkach (tj. małoletnich i pełnoletnich do ukończenia 25. roku życia, uczących się dzieci).

Zwiększona zostanie także kwota limitu zarobków pełnoletniego uczącego się dziecka uprawniająca do skorzystania z ulgi dla samotnych rodziców. Limit dotyczy określonych źródeł zarobków takiego dziecka, tj. z tytułu dochodów (z wyjątkiem renty rodzinnej) opodatkowanych według skali podatkowej lub 19% podatkiem z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, udziałów (akcji) lub pochodnych instrumentów finansowych lub przychodów zwolnionych od podatku w ramach tzw. ulgi dla młodych czy ulgi na powrót. Limit z 3 089 PLN zwiększy się do dwunastokrotności wysokości renty socjalnej (od marca 2022 r. kwota renty socjalnej wynosi 1 338,44 PLN, zatem jej dwunastokrotność to kwota 16 061,28 PLN).

Nowością jest również regulacja przewidująca brak zastosowania ulgi w przypadku osoby, która wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze (tzw. 500+) – w przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, a wtedy kwotę świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego.

Dodatkowo ulgi podatkowe (ulga dla młodych, na powrót, dla rodzin 4+, pracujących seniorów) będą obejmować również zasiłki macierzyńskie przyznawane rodzicom i opiekunom przyjmującym dzieci na wychowanie.

5.Ujednolicenie terminów składania zeznań rocznych PIT

Zgodnie z planowanymi zmianami nastąpi wydłużenie terminu składania zeznań rocznych PIT-28 i PIT-28S (czyli podatnikom rozliczającym się według ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych) do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Termin ten będzie obowiązywał dla zeznań rocznych składanych za rok 2022.

Zmieniony został również termin płatności ryczałtu za grudzień oraz ostatni kwartał roku podatkowego na 20 stycznia (czyli tak samo jak w przypadku podatników stosujących skalę podatkową). Obecnie ostatni ryczałt za rok podatkowy (za grudzień oraz czwarty kwartał) podatnicy obowiązani są wpłacać w terminie złożenia zeznania, czyli do końca lutego.

6.Zmiany dotyczące JPK CIT/ PIT

Zgodnie z Nowym Polskim Ładem, zmianie ulegnie termin obowiązkowego prowadzenia ksiąg w formie elektronicznej i przesyłania ich do urzędu skarbowego. Elektronizacja ewidencji księgowej będzie obejmować 3 etapy:

• od 2024 r. podatnicy CIT, których przychody za poprzedni rok podatkowy przekroczyły kwotę 50 mln EUR,
• od 2025 r. podatnicy CIT (inni niż wymienieni w pkt 1) zobowiązani do przesyłania ewidencji JPK_VAT oraz podatnicy PIT zobowiązani do przesyłania ewidencji JPK_VAT,
• od 2026 r. pozostali podatnicy PIT i CIT. 7.Uszczelnienie ulgi na zabytki

Zgodnie z planowanymi zmianami poniesione od 1 stycznia 2023 r. wydatki na odpłatne nabycie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub udziału w takim zabytku nie będą stanowiły podstawy dla pomniejszenia dochodu do opodatkowania. Podstawą odliczenia w ramach ulgi na zabytki będą

• poniesione w roku podatkowym na wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej utworzony, zgodnie z odrębnymi przepisami, dla zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków,
• na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków lub znajdującym się ewidencji zabytków.

Ponadto umożliwiono odliczenie wydatków na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytku nieruchomym dopiero po ich zakończeniu. Warunkiem odliczenia będzie bowiem uzyskanie zaświadczenia wojewódzkiego konserwatora zabytków, potwierdzającego wykonanie wyżej wymienionych czynności w zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków, znajdującego się w wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków.

Jednakże „Polski Ład 2.0” przewiduje zachowanie prawa nabytego do odliczenia wydatków, tj. na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytku nieruchomym i na nabycie zabytku nieruchomego w dotychczasowym brzmieniu, do wydatków poniesionych do końca 2022 r.

8.Doprecyzowanie ulgi podatkowej na IPO

Doprecyzowano przepisy dotyczące ulgi podatkowej w związku z odpłatnym zbyciem akcji nabytych w pierwszej ofercie publicznej (IPO). Obecnie takie dochody są zwolnione z podatku, jeśli odpłatne zbycie akcji nastąpiło po upływie 3 lat od dnia, gdy akcje zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu. Co istotne, ze zwolnienia nie mogą skorzystać podatnicy, którzy byli ze spółką podmiotami powiązanymi w okresie 2 lat poprzedzających dzień objęcia/nabycia akcji przez podatnika.

W Polskim Ładzie 2.0 dodano artykuł, w którym jasno zostało określone, że jeżeli w związku z odpłatnym zbyciem akcji powstanie strata ekonomiczna, tj. nadwyżka wydatków poniesionych na ich objęcie lub nabycie nad przychodami z ich odpłatnego zbycia, to nadwyżka ta stanowi koszt uzyskania przychodów w roku podatkowym. Koszt ten powstaje w roku, w którym nastąpiło odpłatne zbycie takich akcji (w konsekwencji stratę taką będą mogli również rozliczać w latach następnych).

Podkreślić należy, że regulacja ta będzie miała faktyczne zastosowanie nie wcześniej niż do rozliczenia podatku za 2025 r. (z ulgi można skorzystać tylko w przypadku, gdy odpłatne zbycie akcji nabytych lub objętych w wyniku IPO nastąpiło po upływie trzech lat od dnia, w którym akcje te zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym albo wprowadzone do alternatywnego systemu obrotu).

***

Opisane regulacje w niektórych przypadkach z pewnością będą korzystne, niemniej jednak w wyniku wprowadzania kolejnych, dokonywanych w krótkich odstępach czasu modyfikacji/ nowelizacji z pewnością sprawi, że prawidłowe naliczenie wynagrodzeń pracowników/ wyliczenie PIT/ ZUS będzie stanowiło poważne wyzwanie. W dodatku wciąż nie ma jeszcze projektu ustawy „Polski Ład 2.0” dotyczącego podatku dochodowego od osób prawnych, który także może wprowadzić nieoczekiwane modyfikacje dotychczas obowiązujących przepisów.

Szczegółowo odniesiemy się do wymienionych w niniejszym artykule kwestii w kolejnych artykułach na naszym blogu, tym razem z serii „Polski Ład 2.0”.