Blog

Advicero Nexia
Strona główna / Blog / Nowelizacja ustawy akcyzowej – podsumowanie planowanych zmian część 1

Nowelizacja ustawy akcyzowej – podsumowanie planowanych zmian część 1

W dniu 22 sierpnia 2022 r. Ministerstwo Finansów opublikowało na stronie Rządowego Centrum Legislacji projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (dalej: „Projekt”). Obecnie został on już skierowany do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu, a dalszy proces legislacyjny można śledzić pod tym linkiem.

Poniżej prezentujemy część pierwszą zbioru istotnych planowanych zmian w ustawie akcyzowej, które w znacznej części mają wejść w życie już od 1 stycznia 2023 r.

Doprecyzowanie właściwości miejscowej organu w zakresie przemieszczania wyrobów akcyzowych oraz monitorowania sprzedaży wyrobów węglowych

Nowe przepisy mają doprecyzować kwestię dotyczącą właściwości miejscowej organu podatkowego w zakresie przemieszczania wyrobów akcyzowych oraz monitorowania sprzedaży wyrobów węglowych z użyciem Systemu. Po zmianach będzie ona ustalana wówczas ze względu na miejsce wykonania czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą lub występowania stanów faktycznych podlegających opodatkowaniu akcyzą. Z kolei dla przemieszczeń wyrobów akcyzowych dokonywanych bez użycia Systemu, właściwość będzie ustalana na zasadach ogólnych.

Zgłoszenia rejestracyjne do Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych (CRPA)

Projektowane przepisy zakładają również rozszerzenie wyłączeń z obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego do Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych o jednostki samorządu terytorialnego (dalej: „JST”).

Dotychczasowy problem polegał na niezgodnym stanowisku organów podatkowych z Ministerstwem Finansów. Organy podatkowe przyjęły podejście, że w przypadku zużywania wyrobów zwolnionych ze względu na przeznaczenie, to podmioty zużywające, tj. jednostki organizacyjne JST zobowiązane są do dokonania rejestracji w CRPA. A zatem obowiązkiem rejestracyjnym objęte powinny być przykładowo szkoły czy przedszkola, a nie gmina jako jeden, całościowy podmiot. Z kolei inne stanowisko prezentowało Ministerstwo Finansów, które wskazywało w swoim piśmie, że to na JST spoczywa obowiązek rejestracji w CRPA (czyli gminie), a nie na jej jednostce organizacyjnej.

Tak na marginesie pogląd taki w obecnych przepisach o podatku akcyzowym nie miał podstaw i prawdopodobnie wynikał z przeniesienia na grunt akcyzy regulacji i orzecznictwa dotyczącego VAT. Spór ten generował od czasu wejścia w życie obowiązkowej rejestracji liczne problemy wśród podmiotów do tego obowiązanych.

Planowane wprowadzenie zwolnienia ma dotyczyć jedynie produkcji energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii do 1 MW mocy znamionowej instalacji. Limit mocy generatorów 1 MW liczony jednak ma być odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych – z zastosowaniem zasady ustalania łącznej mocy generatorów w ramach danej jednostki organizacyjnej. Przykładowo dla danej JST limit ten liczony będzie odrębnie dla szkoły czy przedszkola i do wysokości 1 MW będzie można zastosować zwolnienie dla każdej z nich.

Dla celów wyżej wymienionego przepisu, Projekt ustawy wprowadza także definicję samej jednostki organizacyjnej jednostek samorządu terytorialnego, co może znacząco ułatwić identyfikowanie obowiązku rejestracyjnego i brak konieczności zanalizowania odrębnych przepisów takich jak ustawa o finansach publicznych czy ustrojowe ustawy samorządowe. Tak też zgodnie z Projektem, przez jednostki organizacyjne JST rozumie się:

  • utworzone przez jednostkę samorządu terytorialnego samorządowe jednostki budżetowe lub samorządowe zakłady budżetowe, oraz
  • urząd gminy, starostwo powiatowe, urząd marszałkowski.

Natomiast zgodnie z objaśnieniami do Projektu ustawy, przepisem tym objęte zostaną tylko JST, które podlegają centralizacji rozliczeń w zakresie podatku VAT tj.:

  • urząd gminy, starostwo powiatowe, urząd marszałkowski,
  • utworzone przez JST samorządowe jednostki budżetowe,
  • utworzone przez JST samorządowe zakłady budżetowe.

Przepisy nie znajdą zatem zastosowania w odniesieniu do utworzonych przez JST innych jednostek, które z kolei posiadają osobowość prawną JST wynikającą z mocy prawa lub też, gdy utworzyła (powołała) ona inną jednostkę posiadającą osobowość prawną. Co ważne, jednostka ta nie będzie podlegała centralizacji rozliczeń i będzie rozliczała się odrębnie.

Wewnątrzwspólnotowe nabycie wyrobów akcyzowych

Odnosząc się do dalszych planowanych zmian, zakładają one uproszczenie w składaniu kwartalnych deklaracji dotyczących nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych deklarowanych z załącznika numer 2 ustawy akcyzowej, które objęte są zerową stawką akcyzy oraz znajdują się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy. Można wywnioskować, że planowane zmiany uproszczą obowiązek składania deklaracji ze względu na możliwość zastosowania jednego wzoru deklaracji składanej za okresy kwartalne, a nie jak było to dotychczas praktykowane, tj. konieczność składania oddzielnej deklaracji AKC-UAKZ dla wewnątrzwspólnotowego nabycia wyrobów akcyzowych objętych zerową stawką akcyzy poza procedurą. Taką zmianę można uznać zatem za szczególnie korzystną z uwagi na możliwość wykazywania przez podatnika wyrobów objętych zwolnieniem w tej samej deklaracji.

Podatnik zobowiązany będzie bez wezwania organu podatkowego, składać właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego deklaracje podatkowe według ustalonego wzoru w terminie do 25 dnia drugiego miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Deklaracje akcyzowe – podmioty zużywające

Biorąc pod uwagę dotychczasowe wątpliwości interpretacyjne w zakresie obowiązku składania deklaracji akcyzowych przez gospodarcze podmioty zużywające w zakresie zużycia wyrobów akcyzowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy akcyzowej objętych zerową stawką akcyzy. Projekt zakłada wprowadzenie przepisu, uprawniającego podmioty do niewykazywania w deklaracjach podatkowych zużycia tych wyrobów.

Zgodnie z projektem ustawy, deklaracji kwartalnych mają nie składać także podmioty zdefiniowane w art. 16 ust. 7a pkt. 1, tj. produkujące energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która jest zużywana przez te podmioty, pod warunkiem że od wyrobów energetycznych wykorzystywanych do produkcji tej energii elektrycznej została zapłacona akcyza w należnej wysokości.

Ewidencja a OZE do 1 MW

Zgodnie z projektem ustawy, osoby fizyczne produkujące energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW (która jest zużywana przez te podmioty) nadal nie muszą prowadzić ewidencji, jeżeli należna akcyza jest rozliczona (co oznacza też zwolniona przedmiotowo).

Podmioty produkujące energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW (która jest zużywana przez te podmioty) wraz z nowelizacją ustawy, także nie będą musiały prowadzić ewidencji. Jednocześnie jednak zobowiązane zostają one do spełnienia warunku, że od wyrobów energetycznych wykorzystywanych do produkcji tej energii elektrycznej została zapłacona akcyza w należnej wysokość.

Dodatkowo w odróżnieniu od obecnie obowiązującego stanu prawnego, nie będzie miało znaczenia czy energia będzie dostarczana do instalacji połączonych i współpracujących ze sobą czy nie.

W konsekwencji, dzięki zmianie przepisów ewidencji nie będzie prowadzić także wiele JST ze względu na odrębne ustalanie dla każdej z jednostek organizacyjnych JST łącznej mocy generatorów
-z zastrzeżeniem wyżej wspomnianego progu mocy.

Ustawodawca skupił się również na uproszczeniu obowiązku prowadzenia ewidencji energii elektrycznej podmiotów produkujących energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii (dalej: „OZE”) z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która jest zużywana przez te podmioty. W przypadku braku urządzeń pomiarowych pozwalających na precyzyjne określenie ilości energii wyprodukowanej, prowadzący ewidencję będzie miał za zadanie określić ilości szacunkowe tej energii uwzględniając informacje podane na tabliczce znamionowej instalacji odnawialnego źródła energii albo w przypadku jej braku, moc znamionową czynną zespołu prądotwórczego określoną przez jednostkę posiadającą akredytację Polskiego Centrum Akredytacji – w przypadku instalacji odnawialnego źródła energii wykorzystującej do wytwarzania energii elektrycznej biogaz lub biogaz rolniczy.

 Ze względu na liczne trudności w określaniu ilości wyprodukowanej energii na podstawie współczynnikowo określonego poziomu poboru energii przez poszczególne urządzenia, stosować się będzie zatem informacje o mocy instalacji.  Zmiana ta pozwoli ograniczyć formalności administracyjne ciążące na podatnikach.

Doprecyzowanie definicji zbiornika standardowego

Za zbiornik standardowy poza wcześniej już obowiązującą definicją, uznaje się także zbiornik gazu na stałe zamontowany w środkach transportu umożliwiający wykorzystanie gazu zarówno do napędu, jak i do funkcjonowania w trakcie transportu systemu chłodzącego i innych systemów, w które może być wyposażony środek transportu.

Wprowadzone dodatkowe pojęcie wskazuje, iż intencją ustawodawcy jest, aby definicją zbiornika standardowego był objęty nie tylko zbiornik na gaz, który jest zamontowany na stałe przez producenta we wszystkich pojazdach silnikowych tego samego rodzaju jak dany pojazd, ale również zbiornik montowany na stałe przez wyspecjalizowane przedsiębiorstwa.


Oczywiście nie są to jedyne zmiany, które zapowiada Projekt ustawy – o pozostałych rewolucjach w akcyzie poinformujemy Państwa już niebawem, w kolejnej części artykułu.