W ramach Polskiego Ładu wprowadzono kilka nowych ulg dla podatników opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Jedną z nich jest tzw. ulga dla emerytów – ulga polegająca na zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych niektórych określonych w ustawie przychodów podatników, podatników, którzy pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego decydują się na dalszą aktywność zawodową.

Ulga dla pracujących seniorów w ramach PIT-0 będzie miała zastosowanie do przychodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 roku. Pracujący emeryt będzie mógł po raz pierwszy skorzystać z ulgi w zeznaniu podatkowym składanym za rok 2022 lub przy poborze miesięcznych zaliczek na podatek w trakcie 2022 roku.

Kto może skorzystać z ulgi dla emerytów/ PIT-0?

Z ulgi mogą skorzystać emeryci, tj. osoby, które osiągnęły wiek emerytalny – obecnie jest to w przypadku kobiet 60 lat, a w przypadku mężczyzn 65 lat , którzy:

• są aktywni zawodowo
• podlegają z tytułu uzyskania przychodów ubezpieczeniom społecznym,
• nie otrzymują przy tym:
  • emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników,
  • emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin,
  • emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin
  • emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
  • z tytułu świadczeń pieniężnych otrzymywanych po zwolnieniu ze służby przez funkcjonariuszy służb mundurowych oraz żołnierzy, w związku ze zwolnieniem tych osób ze służby stałej na podstawie odrębnych ustaw, przez okres roku co miesiąc lub za okres roku jednorazowo albo co miesiąc przez okres trzech miesięcy – w wysokości 20% należności,
  • uposażenia przysługującego w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego, o których mowa ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Źródła przychodów

Nie wszystkie przychody osiągane przez wyżej wskazanych podatników będą podlegały zwolnieniu w ramach ulgi. Ustawodawca ograniczył je do następujących źródeł:

• stosunek służbowy,
• stosunek pracy,
• praca nakładcza,
• spółdzielczy stosunek pracy,
• umowy zlecenia,
• pozarolnicza działalność gospodarcza, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania:
  • skala podatkowa,
  • podatek liniowy (19%),
  • podatek od dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (5% PIT),
  • opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Z tytułu uzyskania tych przychodów, podatnik musi podlegać ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i nie pobierać dodatkowych świadczeń w postaci emerytury/ renty. Oznacza to, że emeryci, którzy pobierali emeryturę, a następnie zawieszą prawo do świadczenia również będą uprawnieni do skorzystania ze zwolnienia.

Z kolei ulga nie przysługuje podatnikom uzyskującym przychody na podstawie umów o dzieło. Przychody z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, takie jak zasiłki chorobowe także nie będą objęte zwolnieniem. Dodatkowo z ulgi w ramach PIT-0 nie będą mogły skorzystać osoby podlegające opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 30 ustawy o PIT), tj. min. z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (10% wygranej lub nagrody). Również przychody z tytułu świadczeń pieniężnych otrzymywanych po zwolnieniu ze służby przez funkcjonariuszy służb mundurowych oraz żołnierzy, w związku ze zwolnieniem tych osób ze służby stałej na podstawie odrębnych ustaw, przez okres roku co miesiąc lub za okres roku jednorazowo albo co miesiąc przez okres trzech miesięcy (20%),czy z tytułu świadczeń otrzymanych od banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych lub instytucji finansowych w rozumieniu odrębnych przepisów, w związku z promocjami oferowanymi przez te podmioty (19%) i innych wymienionych w art. 30 ustawy o PIT źródeł przychodów.

Ulga nie ma zastosowania także do przychodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia. Ponadto przychody uzyskiwane z praw autorskich także nie mogą być objęte ulgą, za wyjątkiem tych, które były uzyskane w ramach umowy o pracę. Przychody zwolnione od podatku dochodowego np. zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych lub długotrwałej choroby wypłacone z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS) czy diety i inne świadczenia z tytułu podróży służbowej również nie korzystają ze zwolnienia.

Kalkulacja oraz obowiązki podatnika i płatnika

Ustawodawca umożliwił skorzystanie z ulgi do przychodów nieprzekraczających 85 528 PLN w roku podatkowym. Co istotne przy kalkulacji tej kwoty bierze się pod uwagę również inne nowe (i dotychczasową) ulgi, są to:

• ulga na powrót,
• ulga dla osób z co najmniej czwórką dzieci,
• ulga dla młodych (dla osób do 26 roku życia)

– oznacza to, że w ramach tych wszystkich ulg zastosowanie ma tylko jeden limit – 85 528 PLN w ciągu roku.Powyższe ulgi zostaną szczegółowo opisane na naszym blogu w ramach kolejnych wpisów.

Zauważyć należy, że pracujący seniorzy, niepobierający emerytury i rozliczający się według skali podatkowej (zasady ogólne), będą płacić podatek dopiero po przekroczeniu 115 528 PLN zarobków – zastosowanie ma bowiem nowa, wyższa kwota wolna w wysokości 30 000 PLN kwoty wolnej (30 000 PLN + 85 528 PLN ulgi).

Należy pamiętać, że aby skorzystać z ulgi podatnik musi złożyć stosowne oświadczenie, w którym oświadczy, że przysługuje mu prawo do skorzystania z ulgi. Oświadczenie jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia i musi zawierać klauzulę: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”  W ustawie nie przedstawiono dodatkowych wymagań formalnych co do oświadczenia.

Istnieje możliwość uwzględnienia kwoty ulgi przy poborze miesięcznych zaliczek na podatek. Po złożeniu oświadczenia pracodawca (płatnik) najpóźniej od kolejnego miesiąca jest obowiązany uwzględnić kwotę ulgi w kalkulacji podatku pracownika (emeryta).

W przypadku osób, które osiągają zagraniczne przychody z pracy na etacie czy na podstawie umów zlecenia i w związku z tym są zobowiązane do samodzielnego obliczania zaliczki lub podatku to samodzielnie zastosują oni ulgę, wyłączając przychody nią objęte z przychodów podlegających opodatkowaniu.

Na uwagę zasługuje również fakt, że Ministerstwo wydało specjalny przewodnik, w którym opisuje zagadnienia dotyczące ulgi i przedstawia różne praktyczne wątpliwości związane z ulgą dla seniorów. Jedną z ciekawszych odpowiedzi, jest stwierdzenie, że w przypadku osób otrzymujących emeryturę z zagranicy nadal możliwe jest skorzystanie z ulgi dla seniorów (przy uwzględnieniu pozostałych ustawowych warunków). Aby pozbawić prawa do skorzystania z ulgi podatnik musiałby otrzymywać emeryturę w Polsce.

Ponadto w przewodniku wyjaśniono wątpliwość, czy w przypadku niezłożenia oświadczenia o spełnieniu warunków do skorzystania z ulgi dla seniorów w trakcie roku podatkowego, będzie możliwość uwzględnienia ulgi w zeznaniu rocznym – zdaniem Ministerstwa Finansów „Tak, możesz skorzystać z ulgi w zeznaniu rocznym, jeśli spełniasz warunki. To, że pracodawca nie stosował tej ulgi w trakcie roku, nie wyklucza jej zastosowania w zeznaniu rocznym”.

Ponadto w wielu odpowiedziach Ministerstwo Finansów podkreśla, że ulga dla seniorów nie ma zastosowania do przychodów osiąganych z tytułu umowy o dzieło – wobec tego wydaje się, że w tym przedmiocie nie są planowane zmiany o rozszerzenie ulgi na przychody osiągane z tego tytułu.

Warto mieć na uwadze, że w chwili obecnej planowane jest rozszerzenie ulgi dla klasy średniej na wszystkich emerytów i rencistów, jednak do tej pory nie przedstawiono szczegółów tej regulacji.