Zgodnie z ostatnimi zapowiedziami, w 2023 roku Państwowa Inspekcja Pracy planuje przeprowadzić około 60 tysięcy kontroli w podmiotach zatrudniających pracowników. Jest to znaczący wzrost w porównaniu do lat ubiegłych, gdzie liczba kontroli oscylowała w okolicy 50 tysięcy rocznie. Ponadto, PIP zapowiedziała również szerokie działania z zakresu ochrony przed wypadkami i ogólnego bezpieczeństwa przy wykonywaniu pracy.

W strategii na lata 2022-2024 Państwowa Inspekcja Pracy kładzie nacisk przede wszystkim na kontrolę trzech obszarów:

• zagrożenia chemiczne – kontrole w przedsiębiorstwach, w których produkuje się lub stosuje substancje chemiczne, posiadające ustalony najwyższy stopień stężenia w środowisku pracy a także miejsca pracy w których pracownicy pracują w narażeniu na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym;
• budownictwo – w ramach kontroli sektora budowlanego PIP planuje przeprowadzić ok 1000 kontroli na placach budów pod kontem redukcji ilości występujących tam wypadków przy pracy. Kontynuowana ma być również zeszłoroczna akcja prewencyjno-kontrolna „Budowa. STOP wypadkom!”;
• czynniki szkodliwe – Inspekcja Pracy przeprowadzi wzmożone kontrole w zakładach pracy, które cechują się wysoką wypadkowością oraz takie, w których pracownicy narażeni są na wysokie ryzyko zawodowe w związku z silnym działaniem czynników szkodliwych podczas wykonywania obowiązków służbowych.

Istotnym obszarem podlegającym kontroli w 2023 roku będzie również legalność zatrudnienia pracowników zarówno polskich jak i cudzoziemców. Nie bez znaczenia jest tutaj napływ obywateli Ukrainy na terytorium Polski w związku z toczącym się konfliktem zbrojnym. Kontrolerzy skupią się nie tylko na ujawnianiu przypadków pracy „na czarno” lecz także pracy zadeklarowanej w sposób nieprawidłowy np. z zaniżonym wymiarem czasu pracy. W tym zakresie kontynuowane będą również kontrole w agencjach pracy tymczasowej, agencjach zatrudnienia ale także u pracodawców użytkowników.

Zapowiedziane zostały również kontrole przestrzegania zakazu handlu w niedzielę i święta w placówkach handlowych. Łączna liczba kontroli w obiektach wielkopowierzchniowych i mniejszych wyniesie ok 350.

Nowością w 2023 roku będą kontrole weryfikujące nowo pojawiające się obowiązki pracodawców w związku ze zmianami w prawie pracy takimi jak praca zdalna, nowe uprawnienia pracowników w związku z tzw. ustawą „work-life balance” czy kontrolą trzeźwości pracowników. Państwowa Inspekcja Pracy otrzymała również od 2023 nowe uprawnienia w zakresie emerytur pomostowych. Nowa ustawa (Ustawa z dnia 9 marca 2022 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw Dz.U. 2022 poz. 755) umożliwia kontrolerom ocenę procesu kwalifikowania przez pracodawcę wykonywanych u niego prac jako prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w oparciu o kryteria wyszczególnione we wspomnianej ustawie.

Oprócz rutynowych kontroli w zakładach pracy, przeprowadzane będą również kontrole będące następstwem skarg otrzymywanych przez PIP od pracowników lub byłych pracowników. Najczęstszymi problemami zgłaszanymi przez zatrudnionych są kwestie braku wypłaty wynagrodzenia lub jego nieterminowej wypłaty, nieprzestrzeganie przepisów dotyczących czasu pracy lub nieprawidłowe nawiązywanie lub rozwiązywanie stosunku pracy.