Rewolucyjna zmiana, czy powolna ewolucja?

Ustawodawca od dłuższego czasu stara się uszczelnić system kontroli cen transferowych. Najlepszym tego przykładem jest niedawna interpretacja ogólna Ministra Finansów (omówienie interpretacji). Jednak Minister nie jest w tym dążeniu osamotniony, co potwierdza wyrok NSA z dnia 20.06.18 (II FSK 1665/16). Specjaliści zgodnie twierdzą, że pomimo, że nie jest to przełomowy moment w historii kontroli cen transferowych to może mieć on istotny wpływ na kształtowanie kierunku w którym te regulacje będą podążać. Przytoczony wyrok nie pozostawia wątpliwości, że szacowanie cen pomiędzy podmiotami zależnymi powinno być czynnością charakteryzującą się wysokim standardem. NSA wskazuje zasady kontroli cen transferowych, dzięki którym cały proces będzie cechować się bardziej merytorycznym podejściem.

Przepis na sukces

Jedną z ważniejszych kwestii wynikających z opublikowanego wyroku jest  podejście do wytycznych OECD (Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju). Do tej pory wśród urzędników często panowało przekonanie, że zbiór instrukcji opublikowanych przez OECD nie dotyczy transakcji zawieranych wewnątrz jednego państwa. Co istotne, NSA nie tylko zaprzeczył temu błędnemu podejściu, ale dodatkowo zachęcił organy podatkowe i celno- skarbowe do stałego inspirowania się tymi wytycznymi oraz czerpaniu z nich „dobrych praktyk”. Należy mieć nadzieję, że podejście zaprezentowane przez NSA będzie miałobezpośrednie przełożenie na wzrost wartości merytorycznej kontroli cen transferowych i zapewni przedsiębiorcom podobne zasady kontroli na arenie międzynarodowej, a także ujednolici praktykę w Polsce..

Co ważne, każda kontrola powinna rozpoczynać się analizą porównywalności warunków zestawianych ze sobą transakcji. Jest to równoznaczne z faktem, iż NSA sugeruje organom podatkowym stosowanie szerszej perspektywy podczas kontroli cen transferowych. Zmiana paradygmatu miałaby  objawiać się poprzez całościowe spojrzenie zarówno na daną spółkę jak i panujące nastroje ekonomiczne. Innymi słowy, ważna przy ocenie powinna być zarówno aktualna sytuacja ekonomiczna na konkretnym rynku jak również stan  kontrolowanej spółki ().

Wątpliwości nadal pozostają

Kwestią sporną i budzącą wiele kontrowersji jest wykorzystywanie przy postępowaniu tak zwanych „secret comparables”. Sformułowanie to odnosi się do danych, które nie są udostępnione publicznie, ale są znane organom podatkowym przeprowadzającym kontrolę cen transferowych. Zasadniczy problem budzi pytanie, na ile organy powinny korzystać z tych danych, a na ile utajniać posiadane przez siebie informacje? Z pozoru proste zagadnienie może okazać się kluczowym przy szacowaniu cen w kontrolowanych transakcjach. Przyczyna jest niezwykle prosta: wszystkie dostępne dane służą kolejnym podmiotom w rzetelnej analizie porównywalności, a im więcej danych zatajonych, tym trudniej jest tej oceny dokonać. NSA nie odniósł się do tej kwestii w publikowanym wyroku. Podkreśla jedynie, że dane które definitywnie powinny zostać utajone to te, które umożliwiają jednoznaczną identyfikację spółki. Jest to niestety dość ogólne sformułowanie, jednak może ono rozpocząć proces pozytywnych zmian w obszarze kontroli cen transferowych. Wyrok NSA stanowi bez wątpienia kolejną istotną przesłankę przemawiającą za tym, że organy podatkowe powinny zacząć przykładać większą wagę do danych którymi dysponują.