Technologia blockchain jak i same kryptowaluty w ostatnim czasie wzbudzają coraz większe zainteresowanie wśród społeczeństwa. Takie zjawisko powoduje, że niektóre organy rządowe angażują się we wdrażanie coraz szerszych regulacji prawno-podatkowych w celu dostosowania przepisów do ciągle postępującego trendu technologicznego. Ostatni czas skupił również uwagę tokenów NFT, dla których 2021 r. był rekordowym rokiem zarówno w zakresie sprzedaży, tworzenia jak i samego wzrostu zainteresowania. Zauważa się, że tokeny NFT są coraz częściej wybieraną formą inwestycji, która umożliwia identyfikowanie własności użytkownika.
Jak wynika z analizy danych na rynku, transakcje NFT o dużej wartości stają się coraz bardziej powszechne. Szacuje się, że od 26 grudnia 2021 r. transakcje kolekcjonerskie NFT o wartości od 10 tysięcy do 100 tysięcy dolarów, wzrosły i stanowią 10% wszystkich transakcji NFT[1]. Swój rozgłos tokeny NFT zawdzięczają również konkretnej sprzedaży jednej z prac autora Beepl, którego dzieło zostało sprzedane za 69 milionów dolarów.
Wśród stale zwiększającej się społeczności, a także budowania całego potencjału inwestycyjnego, ważne jest, aby pamiętać o kluczowym elemencie, który pojawia się przy każdej sprzedaży i transakcji dotyczącej NFT – opodatkowaniu. Niezależnie od tego, czy dana osoba jest twórcą NFT, czy inwestorem, konieczne jest zrozumienie opodatkowania NFT w celu uniknięcia negatywnych konsekwencji podatkowych.
Czym jest NFT?
NFT (ang. non-fungible tokens) są kryptograficznymi, niezbywalnymi tokenami. Skupiając się jednak na ich podstawowej charakterystyce, wskazać należy, że są one jednymi w swoim rodzaju aktywami cyfrowymi posiadającymi wirtualny certyfikat wytworzony na technologii blockchain (o technologii blockchain pisaliśmy w tym artykule). W ramach sieci blockchain stanowią one weryfikowalny dowód ważności i własności danego posiadacza i twórcy. Ponieważ NFT są niewymienialne, tworzą rzadkość w świecie cyfrowym, co ma być potwierdzeniem ich unikalności. Oczywiście, jeśli dana osoba posiada prawa autorskie do danego utworu, to ma ona prawo uniemożliwić korzystanie z niego innej osobie. Kontrowersyjnym problemem jest kopiowanie NFT, które w ostatnim czasie stało się nadużywane przez społeczność. Taki problem dotyczy w szczególności obrazków, które są publikowane na platformach przeznaczonych do handlu dziełami NFT, a które mogą być skopiowane co nie oznacza nabycia tokenu. Zwrócić także należy przy tym uwagę, że dysponowanie tokenami NFT, którego nie jesteśmy właścicielami może być formą naruszenia prawa autorskiego. Należy zatem pamiętać, że inne osoby nie mogą powielać cudzego utworu i czerpać z tego korzyści. Bowiem tylko twórca oraz rzeczywisty właściciel ma do tego prawo.
Co ciekawe, coraz częściej NFT wykorzystywane są w celu przekształcenia swojego dzieła w cyfrowe prace przez artystów a także muzyków. Powszechnie NFT użytkowane są, aby identyfikować nowe bądź już istniejące dzieła sztuki. Co więcej, niezbywalny token może przybrać postać również wirtualnej nieruchomości, co poskutkowało powstaniem rynku ich obrotu..
Czy i jak NFT są opodatkowane?
Odnosząc się jednak do kluczowej kwestii prawno-podatkowej, zwrócić należy uwagę, że w zakresie NFT brak jest szczególnych uregulowań w tym zakresie, co nie oznacza automatycznie braku opodatkowania. Brak bowiem regulacji szczegółowej nie oznacza, że nie możemy zastosować normy o charakterze ogólnym zgodnie z założeniem abstrakcyjności i zupełności prawa. Niewątpliwie coraz częściej poddaje się analizie kwestię interpretowania ich na gruncie prawnym i odpowiedzi na pytania, czy transakcje z użyciem NFT powinny podlegać specjalnym regulacjom podatkowym, a także rozważa się, jak prawidłowo powinno się rozpoznać je w świetle prawa.
Należy podkreślić, że nie każdy token jest walutą wirtualną. Bowiem zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, waluta wirtualna stanowi cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest:
- prawnym środkiem płatniczym emitowanych przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej,
- międzynarodową jednostką rozrachunkową ustanowioną przez organizację międzynarodową i akceptowaną przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące,
- pieniądzem elektronicznym,
- instrumentem finansowym,
- wekslem lub czekiem.
Aby token był uznany za walutę wirtualną musiałby być w świetle prawa wymienialny na prawny środek płatniczy i akceptowalny jako środek wymiany. Jeśli NFT nie będzie spełniał powyższych uwarunkowań, stawka 19% na podstawie przepisu art. 17 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT czy art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. f ustawy o CIT, nie powinna znaleźć zastosowania odpowiednio dla transakcji z nimi dokonywanych.
Emisja NFT poza działalnością gospodarczą
Zakładając, że token został wyemitowany bądź sprzedany poza działalnością gospodarczą, podatnik co do zasady powinien rozpoznać czynność jako udostępnienie lub zbycie praw majątkowych, które należałoby opodatkować na zasadach ogólnych, tj. zastosować stawkę 17% dla dochodów nie przekraczających wartość 120 tys. zł lub stawkę 32% dla dochodów ponad ten próg. Moment rozpoznania przychodu powinien w takiej sytuacji nastąpić w momencie dokonania transakcji.
Działalność gospodarcza
Warto przypomnieć, iż zgodnie z ogólną definicją w świetle art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Jeśli podatnik spełnia powyższą definicję i emituje NFT w ramach swojej działalności, uzyskuje w ramach tego główne dochody, to powinien zastosować inne zasady opodatkowania niż wskazane powyżej.
Bowiem w przypadku posiadania działalności gospodarczej, sprzedaż tokenów może być interpretowana zarówno jako usługa jak i zbycie prawa majątkowego. Skupiając się zatem na kwestii opodatkowania podatkiem od towarów i usług, warto podkreślić, że sprzedaż walut wirtualnych jest zwolniona z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT. Jeśli wyemitowane NFT będzie traktowane jako instrument finansowy, to podatnik nie powinien rozpoznawać podatku VAT. Zgodnie z tą regulacją, zwalnia się od podatku transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem banknotów i monet będących przedmiotami kolekcjonerskimi, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną.
Natomiast w sytuacji jeśli wyemitowane NFT nie będzie nosiło znamion waluty wirtualnej, tj. warunki nie zostaną spełnione do jej uznania, zwolnienie z tytułu podatku VAT nie powinno być zastosowane. W takiej sytuacji, taką sprzedaż NFT należałoby opodatkować stawką 23%.
Mając na uwadze powyższe, zasady opodatkowania zależą przede wszystkim od tego, do czego przeznaczony jest dany token i kto, oraz w jakim charakterze emituje NFT. Należy zauważyć, że do tej pory organy podatkowe nie zajęły stanowiska w sprawie opodatkowania niezbywalnych tokenów. Biorąc jednak pod uwagę niebotyczne kwoty transakcji, jakie odnotowuje się na tym rynku, niewątpliwe ważne jest natychmiastowe uregulowanie kwestii z tym związanych lub co prędzej, zajęcie stanowiska przez organy podatkowe w zakresie emitowania NFT. Biorąc jednak pod uwagę brak bezpośrednich uregulowań w tej kwestii, podatnicy muszą przede wszystkim ściśle zapoznać się z charakterystyką danych im tokenów, które choć nie znajdują się bezpośrednio w przedmiocie prawnym, to nie oznacza jednocześnie, że nie zostały objęte obowiązkiem podatkowym.
[1] https://blog.chainalysis.com/reports/nft-market-report-preview-2021/