Wdrożony z nowym roku pakiet SLIM VAT zawiera istotne zmiany na kilku płaszczyznach przepisów ustawy o VAT. Również jeden z tych problemów był przedmiotem interpretacji KIS wydanej na podstawie następującego stanu faktycznego: Spółka kupowała usługi budowlane, co do zasady objęte mechanizmem podzielonej płatności z załącznika 15 ustawy o VAT. Wartość takich usług zazwyczaj przekraczała 15 tysięcy złotych. Jednak pojawiła się faktura zaliczkowa, która była na kwotę niższą. Spółka więc była zdania, że nie ma znaczenia na jaką wartość jest faktura, a istotne jest, że cała transakcja przekracza 15 tysięcy złotych i wymaga to oznaczenia MPP w nowym JPK_V7.
Dyrektor KIS spostrzegł, że dla faktur zaliczkowych obowiązują zasady ogólne i istotna jest wartość faktury, a nie wartość transakcji. W związku z tym do tej faktury zaliczkowej nie stosuje się mechanizmu podzielonej płatności, a w konsekwencji JPK przedsiębiorca nie oznaczy jej MPP. (Interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 14 grudnia o sygn. 0114-KDIP1-1.4012.659.2020.1.RR). Argumentacja podatnika miałaby oczywiście pełne potwierdzenie jeśli nie byłaby to faktura zaliczkowa, a standardowa. Ponadto należy zauważyć, że zaliczki w mechanizmie podzielonej płatności nie są objęte systemem płatności zbiorczych. Dlatego też stwierdzić należy, że przy fakturach zaliczkowych wyznacznikiem stosowania lub nie mechanizmu podzielonej płatności jest wartość wystawionej faktury.
Wyjaśnijmy, więc jakie są pryncypialne zasady rozliczania faktur zaliczkowych, o których wspominał Dyrektor KIS:
Zaliczka lub przedpłata to pewna kwota pieniędzy wpłacona na poczet przyszłej dostawy towarów lub świadczenia usług. Obowiązek podatkowy zgodnie z art. 19a ust. 8 powstaje z chwilą otrzymania zaliczki. Czyli dostawca otrzymując część zapłaty jeszcze przed finalizacją dostawy każdą jedną taką wpłatę musi wykazać w deklaracji w miesiącu w którym otrzymał zaliczkę. Obowiązek taki nie powstaje dla usług dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego, świadczenia usług najmu, leasingu lub usług o podobnym charakterze, świadczenie usług telekomunikacyjnych, świadczenia usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia. Dla wskazanych czynności przewidziany został szczególny moment powstania obowiązku podatkowego, który zasadniczo powstaje w dacie wystawienia faktury
Warto wspomnieć o tym, że wpłata zaliczki na poczet wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów nie powoduje powstania obowiązku podatkowego. Potwierdził to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 23 października 2020 r. o sygn. 0114-KDIP1-2.4012.357.2020.1.PC. „Jednocześnie przepisy ustawy, definiując moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, w żaden sposób nie wiążą go z wpłatą zaliczki na poczet dostawy towaru”
Elementy obligatoryjne, które zawiera faktura zaliczkowa wymienione są w art. 106f ustawy o VAT. Oprócz standardowych elementów jakie zawiera tradycyjna faktura dodatkowo trzeba wskazać otrzymaną kwotę zaliczki oraz wyliczoną kwotę podatku za pomocą wzoru:
kwota podatku = (wartość otrzymanej zaliczki x stawka podatku) / (100 + stawka podatku)
Faktura końcowa w pełni zależna jest więc od wcześniejszych faktur zaliczkowych. Faktura końcowa musi zostać wystawiona jeśli faktury zaliczkowe nie stanowiły pełnej wartości dostawy. Dodatkowo na takiej fakturze powinny zostać zawarte numery faktur zaliczkowych jej dotyczących.
Wracając do tematu Mechanizmu Podzielonej Płatności, pakiet SLIM VAT znowelizował ponadto art. 108a ust 1a. Pierwotny przepis odwoływał się do art. 19 pkt 2 ustawy Prawo przedsiębiorców, który stanowił o kwocie 15 tysięcy złotych do których trzeba było użyć podzielonej płatności. Nie było to jasne czy równo 15 tyś zł czy też powyżej tej kwoty.
A to obecne brzmienie przepisu:
Przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności. Do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.
Wydaje się, że teraz nie ma już wątpliwości w tym zakresie i takie też jest uzasadnienie tego projektu. To co jednak jest istotniejsze w związku z tą zmianą, to rozszerzenie zakresu podmiotowego obowiązkowego split payment. Wcześniejsze odwołanie się do przepisów Prawa przedsiębiorców powodowało bowiem, że zagraniczni podatnicy polskiego VAT, nie będący jednak przedsiębiorcami w rozumieniu tej ustawy nie byli objęci tym obowiązkiem (definicja przedsiębiorcy różni się zakresowo od art. 15 ust. 2 ustawy o VAT). Teraz, to jednak konkretna kwota, a nie status przedsiębiorcy, będzie miało przeważający charakter.