Kontrola podatkowa budzi wiele obaw po stronie podatników. Wiąże się to z faktem weryfikacji poprawności spełniania obowiązków podatnika, ale też poniesieniem sankcji za niewywiązywanie się z nich. W niniejszym artykule przybliżymy Państwu przebieg kontroli, aby zwiększyć świadomość, a tym samym oswoić podatników z tematem oraz pozwolić im zapoznać się z przysługującymi prawami. Wiedza ta pomoże zabezpieczyć się przed ewentualnymi nadużyciami związanymi z przebiegiem kontroli podatkowej.
Regulacja kontroli
Podstawą przeprowadzania kontroli podatkowej jest ordynacja podatkowa, a dokładniej jej dział VI zatytułowany ,,kontrola podatkowa”. Zgodnie z art. 281 § 1. Przedmiotowej ustawy organy podatkowe pierwszej instancji przeprowadzają kontrolą podatkową u podatników, płatników, inkasentów oraz następców prawnych, zwanych dalej ,,kontrolowanymi”. Zgodnie z brzmieniem owego przepisu celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie czy kontrolowali wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego.
Organy uprawnione do przeprowadzenia kontroli
Jak zaznaczono wcześniej kontrola jest przeprowadzana przez organy pierwszej instancji, możemy wśród nich wymienić: naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celnego, dyrektora izby skarbowej, dyrektora izby celnej. Ponadto są to również organy takie jak: wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa.
Zawiadomienie kontrolowanego
Ważną cechą kontroli podatkowej jest to, że jest ona wszczynana z urzędu, nie zaś na wniosek. Organy podatkowe co do zasady zawiadamiają kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli. Podstawą prawną w tym zakresie jest art. 282b ordynacji podatkowej, wskazuje on jednak na zastrzeżenie art. 282c, który wylicza liczne przypadki, kiedy to organ nie zawiadamia o wszczęciu kontroli. Warto jednak w każdym jednorazowym przypadku zweryfikować ten obowiązek organu i ewentualnie wytknąć błąd w tym zakresie.
Kontrolę organ podatkowy wszczyna nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia owego zawiadomienia. Ponadto, jeśli kontrola nie została wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia.
Zawiadomienie
Zawiadomienie posiada wzór określony przez rozporządzenie Ministra Finansów z 19.07.2019 r. w sprawie wzoru zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej – druk ZAW-K. Ponadto zgodnie z art. 282b § 4. Zawiadomienie zawiera: oznaczenie organu, datę i miejsce wystawienia, oznaczenie kontrolowanego, wskazanie zakresu kontroli, pouczenie o prawie złożenia korekty deklaracji, podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia.
Czas trwania kontroli
Kontrola zgodnie z art. 284b ordynacji podatkowej powinna być zakończona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie wskazanym w upoważnieniu. Warto mieć na uwadze, że o każdym przypadku niezakończenia kontroli w terminie kontrolujący ma obowiązek zawiadomić na piśmie kontrolowanego podając przyczynę przedłużenia kontroli.
Czas trwania kontroli jest również ograniczony na gruncie art. 55 prawa przedsiębiorców. Zgodnie z przepisem czas trwania wszystkich kontroli w jednym roku kalendarzowym wynosi w zależności od statusu przedsiębiorcy:
- 12 dni roboczych – mikro przedsiębiorcy,
- 18 dni roboczych – mali przedsiębiorcy,
- 24 dni robocze – średni przedsiębiorcy,
- 48 dni roboczych – pozostali przedsiębiorcy.
Powyższe jednak dotyczy wyłącznie kontroli prowadzonej przez urzędy skarbowe wg przepisów Ordynacji podatkowej.
Protokół z kontroli
Kontrola podatkowa prowadzona przez organ podatkowy kończy protokół, który powinien zawierać określone w art. 290 § 2 ordynacji podatkowej dane. Protokół jest sporządzany w dwóch egzemplarzach. Jeden z egzemplarzy kontrolujący doręcza kontrolowanemu. Kontrolujący może nie zgodzić się z pewnymi ustaleniami zawartymi w protokole kontroli, wówczas w terminie 14 dni od daty doręczenia przedstawia swoje zastrzeżenia i wyjaśnienia – jeżeli nie zgadza się z wynikami kontroli. Alternatywnie może złożyć korektę deklaracji zgodną w ustaleniami kontroli ale wówczas pozbawi się możliwości dalszej obrony swoich interesów. Jest to jedno z uprawnień kontrolowanego. Szerzej o uprawnieniach kontrolowanego napiszemy dla państwa w innych artykułach na naszym blogu.