Ministerstwo Finansów na początku marca 2021 r. rozpoczęło konsultacje społeczne dotyczące ,,Objaśnień podatkowych w zakresie cen transferowych nr 4 – domniemanie oraz należyta staranność, o których mowa w art. 11o ust. 1b ustawy o CIT oraz art. 23za ust. 1b ustawy o PIT”, publikując je na swojej stronie internetowej:

Przypomnijmy, że wskazane objaśnienia są pokłosiem wprowadzonych od 1 stycznia 2021 r. uregulowań w zakresie cen transferowych, o których już wcześniej pisaliśmy na naszym blogu:

Zgodnie z nowymi regulacjami, rozszerzono obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych o transakcje, w których rzeczywisty właściciel kontrahenta ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium „raju podatkowego”, a wartość transakcji za rok podatkowy przekracza 500 000 zł.

Na czym polega domniemanie zawarte w ustawie?

Na podstawie art. 11o ustawy o CIT zakłada się, że rzeczywisty właściciel jest podmiotem rajowym, jeżeli „druga strona transakcji dokonuje w roku podatkowym (lub obrotowym) jakichkolwiek rozliczeń z podmiotem rajowym”. Zgodnie w objaśnieniami dotyczy to uregulowania jakichkolwiek rozrachunków – należności lub zobowiązań. Już samo ustalenie okoliczności polegających na tym, że druga strona transakcji dokonuje, w roku podatkowym, rozliczeń z podmiotem rajowym, powoduje powstanie obowiązku dokumentacyjnego dla polskiego podatnika.

W objaśnieniach wskazano, że możliwe jest obalenie powyższego domniemania poprzez wykazanie okoliczności przeciwnej, tj. okoliczności, że pomimo występowania rozliczeń z podmiotem rajowym, podmiot rajowy nie jest rzeczywistym właścicielem. Objaśnienia jednak nie wyliczają praktycznych przykładów obalenia takiego domniemania. Wskazują jedynie, że skutkiem obalenia domniemania jest brak obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych.

Czym jest dochowanie należytej staranności zgodnie z objaśnieniami?

Należyta staranność w cenach transferowych w zakresie art. 11o ust. 1b Ustawy o CIT jest pewnym standardem oczekiwań wobec podatników, zgodnie z którym podatnik powinien dokonać weryfikacji czy w danym roku podatkowym druga strona transakcji dokonywała rozliczeń z „podmiotem rajowym”.

Co ważne, zwrócono uwagę, że należyta staranność inaczej powinna być oceniania w stosunku do podmiotów powiązanych, a inaczej w stosunku do podmiotów niepowiązanych. Oczywiście weryfikacja rozliczeń z podmiotem rajowym powinna być szersza w przypadku transakcji
z podmiotami powiązanymi, z uwagi na zakładaną większą wiedzę na temat działania tych podmiotów.

Praktyka dochowania należytej staranności

Zgodnie z pierwotnym tekstem objaśnień, które mogą zmienić się w niedalekiej przyszłości już po zakończeniu konsultacji (trwają one zgodnie z komunikatem do 20 kwietnia 2021 r.), w przypadku transakcji realizowanych z podmiotami niepowiązanymi, w celu dochowania należytej staranności wystarczające będzie uzyskanie przez podatnika oświadczenia od drugiej strony transakcji, z którego będzie wynikało, że druga strona transakcji nie dokonywała żadnych rozliczeń z „podmiotem rajowym” w danym roku podatkowym podatnika.

Oświadczenie takie będzie wystarczające tylko w sytuacji, gdy podatnik w chwili jego otrzymania nie posiada dostępu do innych informacji, które są sprzeczne z treścią otrzymanego oświadczenia. Ponadto, w sytuacji, gdy podatnik posiada jakiekolwiek wątpliwości, co do rzetelności/prawdziwości oświadczenia, wymóg dochowania należytej staranności powoduje konieczność dalszej weryfikacji statusu swojego kontrahenta.

Objaśnienia wskazują, że samo oświadczenie powinno zostać uzyskane po zakończeniu roku podatkowego podatnika. Niemniej jednak, naszym zdaniem, działania związane z uzyskaniem takiego oświadczenia powinny być poprzedzone w czasie, choćby w zakresie samego wcześniejszego poinformowania kontrahenta, że w przyszłości będziemy próbować uzyskiwać takie oświadczenie, i że istotnym będzie uzyskanie od niego informacji w zakresie jego kontaktów handlowych z podmiotami pochodzącymi z  rajów podatkowych.

W przypadku realizacji przez podatnika transakcji z podmiotami powiązanymi, dochowanie standardu należytej staranności jest znacznie rozszerzone. Oprócz uzyskania oświadczenia od drugiej strony transakcji, wymaga się również pozyskania od kontrahenta:

• dokumentacji cen transferowych – local file, master file
• informacji CbC
• sprawozdania finansowego wraz z raportem oraz opinią biegłego rewidenta
• struktury właścicielskiej
• opinii przedstawiciela zawodu zaufania publicznego.

Co na chwilę obecną należy przygotować w spółce, aby przygotować się do przestrzegania należytej staranności w kontekście transakcji z rajami podatkowymi?

Aby zachować należytą staranność w zakresie weryfikacji rozliczeń drugiej strony transakcji jako „podmiotu rajowego” rekomendujemy, aby podatnicy zastanowili się nad wprowadzeniem:

• dodatkowej weryfikacji transakcji, gdzie próg transakcji jednorodnej wyniesie powyżej 500 tys. zł
• postanowień umownych dotyczących:

a) zobowiązania kontrahenta do podpisania oświadczenia o rozliczeniach/braku rozliczeń  z rajami podatkowymi

b) wcześniejszego informowania o takich zdarzenia w trakcie roku (tak aby możliwe było m.in. podjęcie wcześniejszych działań mających na celu obalenie domniemania o tym, że rzeczywistym właścicielem jest „podmiot rajowy”)

• wewnętrznej procedury w zakresie identyfikacji transakcji z rajami podatkowymi (dostarczenie oświadczeń, potrzebnej dokumentacji, sprawdzenie stron internetowych, itp.)

Kształt objaśnień może ulec zmianie, choć już sporo wiadomości w tym zakresie zostało przekazanych. Będziemy na bieżąco kontrolować ostatecznie przyjęte rozwiązania. W razie pytań, prosimy o kontakt.