- System FIT/FIP nie jest dotacją, tym samym nie może skorzystać ze zwolnienia opodatkowania podatkiem CIT
- Raport Prezesa URE – wytwarzanie energii z małych instalacji w 2020 r.
- Projekt zmian w ustawie o Odnawialnych Źródłach Energii
- Sprawozdanie Urzędu Regulacji Energii za 2020 rok
1. System FIT/FIP nie jest dotacją, tym samym nie może skorzystać ze zwolnienia opodatkowania podatkiem CIT (orzeczenie WSA w Warszawie z dnia 21 stycznia 2021 r., sygn. III SA/Wa 1150/20)
Spór między organami podatkowymi a spółką dotyczył interpretacji przepisów w zakresie uznania systemu taryf gwarantowanych FIT (feed-in-tariff) oraz systemu dopłat do ceny rynkowej FIP (feed-in-premium) za zwolniony z opodatkowania podatkiem CIT.
Głównym przedmiotem działalności spółki (wnioskodawcy) jest wytwarzanie energii elektrycznej, jej przesyłanie oraz dystrybucja. Spółka planowała skorzystać z nowych form wsparcia wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii – systemu taryf gwarantowanych oraz systemu dopłat do ceny rynkowej. Co więcej, spółka może zostać zakwalifikowana jako podmiot wytwórca w rozumieniu ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o OZE. W związku z tym spółka postawiła organowi pytanie: czy otrzymanie wyżej wskazanych form wsparcia stanowi przychód w rozumieniu ustawy o CIT?
Spółka uznała, że w tym wypadku można mówić o dotacji i powołała się na zwolnienie wynikające z art. 17 ust. 1 pkt 47 ustawy o CIT, stosowane dla dotacji otrzymanych z budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Spółka wskazała, że nie istnieje definicja pojęcia ,,dotacji” i jej zdaniem, powołując się na obowiązujące przepisy, można za takie uznać wsparcie w ramach systemu FIT i FIP. Powoływała się na orzecznictwo TSUE w zakresie uznania pomocy państwowej oraz rozporządzenie Komisji UE uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym.
Dyrektor KIS nie zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy, uznał, że ta forma pomocy ma zindywidualizowany charakter, o czym stanowi fakt, iż wytwórcy muszą spełniać szereg warunków formalnych określonych ustawą o OZE. Organ przyznał rację wnioskodawcy, że powołane systemy stanowią dofinansowanie realizacji zadań publicznych, ale w swej istocie stanowią zupełnie odrębne od dotacji źródła finansowania. Ponadto Dyrektor KIS podkreślił, że podstawowa różnica pomiędzy dotacją a pomocą publiczną polega na uznaniowym charakterze dotacji. Konkludując organ uznał, że otrzymanie jednej z form wsparcia wytwarzania energii elektrycznej będzie stanowiło przychód.
Sąd przyznał rację organowi podatkowemu. Zdaniem sądu nieuprawnione jest przyjęcie analogii, że system FIT/FIP powinien podlegać zwolnieniu od CIT na podstawie przepisów o dotacji. Wszelkie ulgi i zwolnienia przewidziane w ustawie podatkowej należy traktować jako wyjątek od ogólnej zasady powszechności opodatkowania, przez co zawsze należy je traktować w sposób ścisły, a nie rozszerzający.
2. Raport Prezesa URE – wytwarzanie energii z małych instalacji w 2020 r.
Produkcja energii w małych instalacjach zgodnie z raportem Urzędu Regulacji Energetyki utrzymywała się w ubiegłym roku na poziomie podobnym do tego z 2019 roku. Sama struktura produkcji energii (zamieszczona na poniższym schemacie) w naszym kraju uległa drobnym zmianom – to główny wniosek pochodzący z najnowszego raportu, opublikowanego 5 maja 2021 roku
W Polsce produkcja energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii wynosi prawie 10 GW, z czego w małych instalacjach OZE jest to ponad 183 MW (0,183 GW), natomiast w mikro instalacjach ponad 3 GW. Warto odnotować, że na koniec 2016 roku liczba wytwórców w małych instalacjach wynosiła 428, a po pięciu latach 765. Zdaniem Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki obserwowana transformacja energetyczna to przede wszystkim rozwój odnawialnych źródeł energii w dużej mierze tych przyłączonych do sieci dystrybucyjnych. Ponadto wskazuje się, że kluczowa w procesie zapewnienia równowagi pomiędzy korzyściami ,,zazielenia” energetyki, a kosztami wynikającymi ze współpracy tych źródeł z systemem energetycznym jest równowaga.
| Rodzaj instalacji OZE | Liczba instalacji | Moc zainstalowana [MW] |
| wykorzystująca hydroenergię (WO) | 343 | 51,96 |
| wykorzystujący energię promieniowania słonecznego (PV) | 328 | 66,86 |
| wykorzystujące biogaz (BG) | 117 | 32,10 |
| wykorzystujące energię wiatru (WI) | 108 | 31,71 |
| wykorzystujące biomasę (BM) | 2 | 0,47 |
| Łącznie | 898 | 183,10 |
Jak wynika z powyższej tabeli wytwórcy w małych instalacjach produkowali energię łącznie w 898 źródłach (odnotowano wzrost o 81 instalacji względem 2019 roku). Łączna moc zainstalowanych instalacji wynosiła ponad 183 MW. Najwięcej było małych źródeł wykorzystujących energię wody (liczba instalacji wynosiła 343) o mocy 51,96 MW.
Wytwórcy w małych instalacjach OZE w minionym roku wyprodukowali 340 GWh energii w 765 podmiotach. Ze wskazanej ilości energii 225 GWh (czyli 66 proc.) zostało sprzedane sprzedawcą zobowiązanym, a 115 GWh (34 proc.) z nich zostało zużyte, bądź odsprzedane innym sprzedawcom.
3. Projekt zmian w ustawie o Odnawialnych Źródłach Energii
Zgodnie z zapowiedzią Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii, w dniu 26 kwietnia 2021 roku został przedstawiony projekt nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii, który obejmuje swoją regulacją m.in. zmiany w systemie upustów i definicje prosumentów.
Przede wszystkim projekt ministerialny ma zakończyć funkcjonowania systemu opustów, jednak warto zaznaczyć, że prosumenci, którzy uruchomią instalację przed wejściem w życie proponowanych zmian, będą dalej z nich korzystać.
System opustów, w którym prosumenci za każdą 1 kWh nieskonsumowanej i wprowadzonej do sieci nadwyżki energii otrzymują opust w 80, bądź 70 procentach, będzie zastąpiony możliwością sprzedaży niewykorzystanych nadwyżek po przyjętej w ustawie cenie.
Zaproponowana przez Ministerstwo możliwość sprzedaży niewykorzystanych nadwyżek będzie się odbywała po średniej cenie rynku hurtowego z poprzedniego kwartału. Jednakże Ministerstwo jest otwarte na propozycję co do zmiany sposobu ustalania ceny.
System jest postrzegany jako mniej korzystny od dotychczasowego systemu opustów.
W Sejmie pojawił się także konkurencyjny projekt grupy posłów pod przewodnictwem Jadwigi Emilewicz. Projekt grupy posłów proponuje zmiany związane z zasadami rozliczeń prosumentów zbiorowych. Zmiana ma obejmować przyjęcie opustu w stosunku 1:1, ale ma obejmować tylko energię czynną, bez dystrybucji – co ma mieć korzystny wpływ dla spółek dystrybucyjnych.
Ponadto zakłada on m.in. odróżnienie definicji prosumenta klasycznego, zbiorowego i wirtualnego. Nad podobnymi zmianami pracuje zespół Ministerstwa Rozwoju Pracy i Technologii, który jednak do tej pory nie zdołał przygotować finalnych propozycji legislacyjnych.
Postulowane przez grupę posłów zmiany definiują prosumenta zbiorowego jako „odbiorcę końcowego wytwarzającego energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w mikroinstalacji lub małej instalacji przyłączonej do sieci dystrybucyjnej za pośrednictwem wewnętrznej instalacji elektrycznej budynku wielolokalowego, pod warunkiem że w przypadku odbiorcy końcowego niebędącego odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, wytwarzanie to nie stanowi ponadto przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej
Natomiast prosument wirtualny miałby być rozumiany jako „odbiorca końcowy wytwarzający energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w instalacji odnawialnego źródła energii przyłączonej do sieci dystrybucyjnej w innym miejscu niż miejsce dostarczania energii elektrycznej do tego odbiorcy, która jednocześnie nie jest przyłączona do sieci dystrybucyjnej za pośrednictwem wewnętrznej instalacji elektrycznej budynku wielolokalowego, pod warunkiem że w przypadku odbiorcy końcowego niebędącego odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, wytwarzanie to nie stanowi ponadto przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej”.
Co więcej propozycja legislacyjna zakłada wprowadzenie w drodze odpowiedniego rozporządzenia doprecyzowanie zasad bilansowania międzyfazowego, którego brak w ustawie powoduje liczne problemy.
Wejście nowelizacji w życie jest planowane na 1 stycznia 2022 roku.
4. Sprawozdanie Urzędu Regulacji Energii za 2020 rok
Ukazało się sprawozdanie Urzędu Regulacji Energii za rok 2020 prezentujące dane o polskim rynku energii.
Zasady kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną zostały zmienione przez wejście w życie zmian rozporządzenia taryfowego w grudniu 2020 roku.
Zostało wprowadzone nowe narzędzie w kształtowaniu taryf dla przedsiębiorstw infrastrukturalnych w postaci konta regulacyjnego. Ponadto po raz pierwszy Prezes Urzędu Regulacji Energii wprowadził rekompensaty dla przedsiębiorstw energochłonnych. Jak zaznaczył Prezes celem systemu jest ograniczenie ryzyka relokacji przedsiębiorstw, które mogą rozważać przeniesienie działalności do innego regionu z uwagi na koszty pośrednie, które są zmuszeni ponosić w naszym kraju (zjawisko tzw. carbon leakage).
Zgodnie z publikacją Urzędu Regulacji Energii łączna kwota wsparcia za 2019 rok (przyznana w 2020 roku) wyniosła ponad 340 mln zł – z systemu skorzystało 25 przedsiębiorstw.
Kolejną informacja jest to, że w roku 2020 przeprowadzono 8 aukcji na sprzedaż energii elektrycznej z odnawialnych źródeł. W tym roku w koszyku powyżej 1 MW instalacje fotowoltaiczne konkurowały z elektrowniami wiatrowymi. Pod koniec 2020 roku koncesję na obrót paliwami gazowymi posiadało 185 podmiotów, a 94 przedsiębiorstwa aktywnie uczestniczyły w obrocie gazem ziemnym. Udział podmiotów z Grupy Kapitałowej PGNIG w sprzedaży gazu do obiorców końcowych wyniósł 85,63 procent. Świadczy to o silnej koncentracji na rynku detalicznym gazu.
Opublikowane także zostały informacje odnośnie ilości rozstrzygniętych sporów. Sporne sprawy dotyczące odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci np. w przypadku nieuzasadnionego wstrzymania dostarczania gazu lub energii rozstrzyga Prezes Urzędu Regulacji Energii. Rozpatrzona przez Urząd liczba spraw wynosiła 312, najwięcej dotyczyło gazu – 232, energii – 69, oraz ciepła – 11. Dominowały wnioski dot. odmów przyłączenia do sieci gazowej i nieuzasadnionego wstrzymania dostaw energii elektrycznej.