- Praca zdalna w czasie pandemii a powstanie zakładu podatkowego
- Problematyczne rozliczanie VAT od pośrednictwa
- Koszty różnic kursowych jako koszty finansowania dłużnego
- Brak kosztów kwalifikowanych – istotny wyrok dla ulgi B+R
- Druga fala pandemii przynosi wsparcie dla przedsiębiorców, ale tylko wybranych
- Planowane zmiany w zakresie opodatkowania CIT
1. Praca zdalna w czasie pandemii a powstanie zakładu podatkowego
Jak wskazuje OECD, praca zdalna będąca konsekwencją COVID-19 nie ma charakteru wystarczająco trwałego, aby miało miejsce powstanie zakładu podatkowego.
Pandemia wywołała efekt przeniesienia się pracy z biura do tzw. „home office”. W związku z tym zaczęły pojawiać się problemy pracodawców w związku z prawidłowym opodatkowaniem. Na szczególną uwagę powinni zwrócić pracodawcy, którzy zatrudniają pracownika zdalnego na terenie innego państwa, ponieważ w niektórych sytuacjach praca zdalna może tworzyć potencjalną sytuację powstania zakładu. W takim przypadku, przedsiębiorca zagraniczny miałby ograniczony obowiązek podatkowy w Polsce, co będzie powodowało dodatkowe formalności (np. niezbędna rejestracja jako podatnik, a także obowiązki CIT w stosunku do zakładu).
W celu prawidłowego określenia opodatkowana, dodatkową pomoc stanowią wytyczne zawarte w Komentarzu do Konwencji modelowej OECD, która określają trzy główne przesłanki powstania zakładu podatkowego. Dnia 3 kwietnia 2020 r. OECD wydała dodatkowy dokument Analysis of Tax Treaties and the Impact of the Covid-19 Crisis, w którym wskazano, że pandemia charakteryzuje się nadzwyczajnym charakterem i w przypadku, gdy nie będzie to docelowa forma pracy, to zakład podatkowy nie powstanie ze względu na brak charakteru trwałego. Pamiętać jednak przy tym trzeba, że niektóre umowy międzynarodowe nawet oparte na Konwencji modelowej OECD, często zawierają postanowienia odmienne. Warto więc zawsze to sprawdzić.
W stosunku natomiast do stanowiska polskich organów podatkowych, w interpretacji indywidualnej z dnia 26 czerwca 2020 r. (0114-KDIP2-1.4010.131.2020.1.JS) w stosunku do niemieckiego pracodawcy chcącego zatrudnić zdalnie pracownika w Polsce, organ potwierdził, że w przypadku, gdy pracownik ten nie będzie posiadał praw do zawierania umów z klientami oraz nie będzie odpowiedzialny za sprzedaż usług, to pracownik ten wykonuje jedynie pracę pomocniczą, ponieważ wspiera on jedynie w tworzeniu aplikacji, a nie jej sprzedaży. Zatem nie będzie miało miejsce powstanie zakładu podatkowego w Polsce.
2. Problematyczne rozliczanie VAT od pośrednictwa
Obecnie trwają konsultacje ws. zlikwidowania przepisu art. 7 ust. 8 ustawy o VAT, zgodnie z którym, gdy kilka podmiotów odpowiedzialnych jest za dostawę tego samego towaru, w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje towar bezpośrednio ostatniemu nabywcy, to uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów, który brał udział w każdym etapie transakcji.
Ministerstwo Finansów nie zauważa problemu i wskazuje, że usunięcie przepisu ma jedynie charakter porządkujący i w zamian znajdzie zastosowanie ogólna zasada opodatkowania dostawy towarów. Jednak faktycznie jakie konsekwencje niesie za sobą usunięcie tego przepisu? Dlaczego fiskusowi zależy na likwidacji dostaw łańcuchowych, skoro właśnie weszły w życie przepisy unijne porządkujące miejsce świadczenia tego rodzaju dostaw?
Przede wszystkim wywoła to problemy w kwalifikacji i oceny, czy należy odpowiednio zastosować czynność dostawy czy usługi, które są odmiennie opodatkowane. Rodzi to również ryzyko zarzucenia przez organ podatkowy nieprawidłowości w zakresie faktury wystawionej przez pośrednika, który może stwierdzić, że miała miejsce usługa, a nie dostawa. W takim przypadku, administracja skarbowa może zakwestionować działania pośrednika i uznać, że nie dokumentował on faktycznego zdarzenia, a dana czynność skutkuje wystawieniem pustej faktury. Pośrednik będzie zobowiązany w takiej sytuacji do zapłacenia podatku należnego i utraci prawo do odliczenia. Podmiot otrzymujący dokument również nie będzie dysponował prawem do odliczenia podatku naliczonego.
Powyższe zmiany mogą doprowadzić do kwestionowania dotychczasowych stanowisk organów podatkowych, a w przyszłości mogą powodować masowe problemy w rozliczeniach VAT w ogólnym łańcuchu dokonywanych transakcji i być może taki jest ukryty cel fiskusa, a przepisy są może nie tyle „pisane”, co „skreślane pod kontrolę”.
3. Koszty różnic kursowych jako koszty finansowania dłużnego
Dnia 2 października 2020 roku Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację prawa podatkowego o sygn. 0111-KDIB1-2.4010.346.2020.1.ANK w sprawie kosztów finansowania dłużnego w zakresie ujemnych różnic kursowych.
Stan faktyczny kształtował się następująco: Spółka należy do międzynarodowej grupy podmiotów powiązanych. Podlegała nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce od całości swoich dochodów. Spółka zaciągnęła u jednego z podmiotów powiązanych pożyczkę w walucie obcej (EURO) w celu nabycia udziałów. W 2017 roku dokonała cesji wierzytelności wraz z naliczonymi odsetkami. W tym samym roku w grudniu spółka zapłaciła odsetki od pożyczki.
W związku z powyższym wnioskodawca zadał Dyrektorowi KIS pytanie: Czy ujemne różnice kursowe powstałe w związku ze spłatą kapitału pożyczek udzielonych w walucie obcej (EUR) w celu nabycia udziałów (akcji) stanowią koszty uzyskania przychodów i tym samym nie podlegają ograniczeniom w zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 13e ustawy o CIT w zw. z art. 15c ust. 12 ustawy o CIT?
Podatnik był zdania, że ujemne różnice kursowe będą kosztem uzyskania przychodu. Szeroka argumentacja opierała się o kilka czynników, w tym głównie analizę o art. 16 ust. 1 pkt. 13e i jego wykładnię celowościową i systemową. Podatnik twierdził, że zgodnie z uzasadnieniem projektu nie można uznać, że wyłączenie dotyczyło wszystkich możliwych przypadków, a tylko tych związanych z tzw. „debt push down” stosowanych przy przejęciach spółek.
Po analizie stanu faktycznego Dyrektor KIS nie zgodził się ze zdaniem Wnioskodawcy. Koszt uzyskania przychodu powstaje, jeśli pomiędzy jego poniesieniem a przychodem powstaje związek przyczynowy. Dyrektor odniósł się do art. 16 ust. 1 pkt 13e, który za KUP nie uznaje kosztów finansowania dłużnego wskazanego w art. 15c ust. 12. A ten drugi przepis szczegółowo wskazuje wydatki jakie należy zaliczyć do kosztów finansowania dłużnego. „W konsekwencji, ujemne różnice kursowe powstałe przy spłacie pożyczek w walucie obcej jako element kosztów finansowania dłużnego w rozumieniu art. 15c ust. 12 ustawy o CIT podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 13e ustawy o CIT.”
4. Brak kosztów kwalifikowanych – istotny wyrok dla ulgi B+R
Ulga B+R daje możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność badawczo-rozwojową. Czy w takim razie nabycie ekspertyz, opinii, usługi doradczych od podmiotów niebędących jednostkami naukowymi pozwala przedsiębiorcy na zaliczenie ich do kosztów kwalifikowanych i odliczenie od przychodu? W tej kwestii ostatnio wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny.
Spółka w ramach działalności badawczo-rozwojowej współpracuje z jednostkami naukowymi oraz podmiotami nieposiadającymi takiego statutu. W związku z projektami badawczo-rozwojowymi dokonuje zakupu badań, analiz, opinii oraz ekspertyz od prywatnych instytucji (nieposiadających statutu jednostki badawczej). Spółka wystąpiła o wydanie interpretacji podatkowej w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. We wniosku zadała następujące pytanie: czy poniesione wydatki można zaliczyć do kosztów kwalifikowanych zgodnie z art. 18d ust. 2 pkt. 3 ustawy o CIT – zdaniem Spółki tak, natomiast organ podatkowy nie zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy. Ostatecznie sprawa została rozstrzygnięta przez NSA wyrokiem z dnia 13 sierpnia 2020 r., sygn. II FSK 1015/18: za koszty kwalifikowane uznać należy ekspertyzy, opinie, usługi doradcze, usługi równorzędne i nabycie wyników badań naukowych na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej tylko i wyłącznie wtedy, gdy zostaną one nabyte na podstawie umowy od jednostek naukowych, w rozumieniu ustawy o zasadach finansowania nauki. Natomiast za koszty kwalifikowane opisane w art. 18d ust. 2 pkt 3 u.p.d.o.p. nie można uznać wydatków na zakup ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych, świadczonych lub wykonywanych przez podmioty inne niż jednostki naukowe, w rozumieniu ustawy o zasadach finansowania nauki.
5. Druga fala pandemii przynosi wsparcie dla przedsiębiorców, ale tylko wybranych
Pojawienie się kolejnych tarcz w obecnej sytuacji daje nadzieję na przetrwanie tych ciężkich czasów. Jednak tarcza 5.0 i 6.0 okazuje się rozwiązaniem tylko dla wybranych branż, których działalność została w jakimś stopniu ograniczona.
W ramach Tarczy 5.0. wsparcie mają otrzymać przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność w branży turystycznej, estradowej oraz wystawienniczej. Już od 15 października istnieje możliwość wystąpienia w wnioskiem do ZUS-u o świadczenie postojowe, dodatkowe świadczenia postojowe oraz zwolnienie z opłacania składek ZUS. Wnioski należy składać w formie elektronicznej przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS. Istotnym wymogiem jest właściwy kod PKD (konkretne kody PKD zostały wskazane w ustawie), który przedsiębiorca powinien mieć wskazany jako główna działalność gospodarcza w chwili obecnej oraz w 2019 r. – jeśli przedsiębiorca zmieni PKD swojej działalności przed złożeniem wniosku, to nie otrzyma wnioskowanej pomocy.
Aby ubiegać się o dodatkowe świadczenie postojowe, przychód z działalności w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku powinien być niższy co najmniej 75% w porównaniu z analogicznym miesiącem z 2019 r. Podobny spadek przychodu przedsiębiorca powinien zanotować w przypadku ubiegania się o zwolnienie z obowiązku opłacania składek ZUS na lipiec, sierpień i wrzesień 2020 r. – dodatkowo powinien być zgłoszony jako płatnik składek przed 30 września 2020 r., a wniosek można złożyć nie później niż do 30 listopada 2020 r.
W Sejmie jest również projekt Tarczy 6.0, która przewiduje kolejne wsparcie dla wybranych branż – został tutaj rozszerzony katalog działalności, która ma być objęta pomocą, jednak szacowane jest, że pomoc dla tych firm może dopiero ruszyć z 1 stycznia 2021 r. W projekcie Tarczy 6.0 przewidziano wsparcie w postaci m.in.: zwolnienia ze składek ZUS oraz świadczenia postojowe, bezzwrotna pożyczka w wysokości 5.000 zł, pomoc w formie dofinansowania do 70% niepokrytych przychodów kosztów stałych dla MŚP, umorzenie subwencji z PFR oraz wydłużenie do 31 marca 2021 r. Tarczy Finansowej dla dużych przedsiębiorstw.
6. Planowane zmiany w zakresie opodatkowania CIT
Jak wskazywaliśmy w poprzednich publikacjach, Rząd oraz Parlament pracują nad zmianami w zakresie opodatkowania CIT, obejmującymi m.in. wprowadzenie tzw. ryczałtowego podatku dochodowego (tzw. Estoński CIT) oraz objęcie opodatkowanie CIT spółek komandytowych. Ponadto, rozważane jest wprowadzenie szczególnych zasad opodatkowania tzw. spółek nieruchomościowych.
Projekt ustawy odnośnie dwóch ostatnich powyższych kwestii został już przekazany do Senatu, natomiast nie jest pewne, czy zostanie on uchwalony jeszcze w trakcie roiku 2020. W związku z tym, pojawiają się głosy, że planowane zmiany nie wejdą w życie od początku roku 2021.
Z drugiej strony, jeśli chodzi o estoński CIT, nie ma jeszcze projektu ustawy w tym zakresie, natomiast Ministerstwo Finansów prowadzi intensywne konsultacje i jest zdeterminowane co do wprowadzenia tego rozwiązania od początku 2021 r. Estoński CIT jest uznawany przez MF za korzyść dla przedsiębiorców, nie zaś za nałożenie nowych obowiązków, co ma uzasadniać brak konieczności zachowania odpowiedniego vacatio legis.