1. Nowa matryca stawek VAT – od dnia 1 lipca 2020 r.
2. Implementacja ATAD II uchwalona
3. Faktura wystarcza do odliczenia podatku VAT – podstawa do wznowienia postępowania i pomocny argument w sprawie karuzelowej
4. Zwolnienie z podatku minimalnego – rozwiązanie tarczy 4.0
5. Odroczenie JPK_VAT – czas na wyjaśnienie wątpliwości
6. Stosowanie mechanizmu podzielonej płatności w sytuacji regulowania płatności w drodze kompensaty (nettingu) . Obowiązek umieszczania adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” na wystawianych fakturach
7. Wynagrodzenie za korzystanie ze znaku towarowego ujęte w cenie nabywanych przez spółkę towarów podlega opodatkowaniu w Polsce podatkiem u źródła

1. Nowa matryca stawek VAT – od dnia 1 lipca 2020 r.

Już 1 lipca 2020 r. weszła w życie nowa matryca stawek VAT. Nowa matryca miała być stosowana już od 1 kwietnia 2020 r., jednak jej termin został przesunięty na 1 lipca bieżącego roku. Nowe zmiany mają na celu uproszczenie i ujednolicenie systemu stawkowego przy podobnej kategorii towarów, czy usług.

Usprawnić identyfikację stawek ma system Wiążącej Informacji Stawkowej (WIS), dzięki której każdy podatnik będzie mógł uzyskać informację o prawidłowym przyporządkowaniu stawki.

Przykładowe zmiany dotyczą np. ujednolicenia stawki na wysokość 5% w przypadku owoców tropikalnych i cytrusowych, jak również taką samą stawką jest opodatkowane pieczywo każdego rodzaju, bez względu na rodzaj i datę spożycia i ciastka. Niższa stawka VAT dotyczy także żywności homogenizowanej i dietetycznej oraz zup i bulionów, niektórych orzechów, np. migdałów i pistacji, niektórych przypraw nieprzetworzonych, np. pieprzu, gałki muszkatołowej, jak również produktów dla niemowląt i dzieci, a także książek.

Wzrost stawek dot. takich produktów jak np.: drewno opałowe, owoce morza, np. homary, ośmiornice oraz inne skorupiaki, mięczaki i bezkręgowce wodne, np. kraby, langusty, krewetki, ostrygi, małże, ślimaki i tworzone z nich przetwory, np. kawior oraz namiastki kawioru, jak również sprzedawane w różnego rodzaju placówkach gastronomicznych posiłki, których składnikiem są te produkty. Wzrost stawki dotyczy również lodu używanego do celów spożywczych i chłodniczych.

Stawka 8% podatku pozostanie obowiązująca dla wyrobów medycznych, produktów leczniczych, środków odkażających, usług uzdatniania i dostarczania wody mieszkańcom oraz usług związanych z kulturą, sportem i rekreacją, transportem osobowym, robotami konserwacyjnymi.

W związku z tym, należy dokonać modyfikacji niezbędnych do ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kas rejestrujących, a także ustalić nowy numer klasyfikacji. W przypadku wątpliwości, należy wystąpić do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie Wiążącej Informacji Stawkowej. Instrument ten, pozwala na weryfikację pozycji statystycznej (i stawki jeżeli występuję) odnośnie jakichkolwiek przepisów o VAT, które się odwołują do pozycji statystycznych: CN, PKWiU z 2008 r. i 2015 r., PKOB – więc nie tylko w odniesieniu do stawek podatku. Poza ustaleniem stawek obowiązujących od 1 lipca 2020 r. o WIS powinni wystąpić też podatnicy, którzy kupują lub sprzedają towary i usługi objęte obowiązkowym split payment. Od 1 października 2020 r. będą oni musieli bowiem w JPK VDEK zakwalifikować te świadczenia pod rygorem nie tylko mandatu, ale i odpowiedzialności karnej za podanie nieprawdy w deklaracji. Zapłąta zatem wszystkich faktur w spilt payment nie rozwiąże tego problemu, bo niestety w  JPK VDEK trzeba wykazać wyłącznie obowiązkowe podzielone płatności.

2. Implementacja ATAD II uchwalona

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2020 poz. 1106) , ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami oraz niektórych innych ustaw finalnie podpisany przez prezydenta. To pakiet uszczelniający, implementujący założenia dyrektywy Rady Unii Europejskiej 2017/852 oraz dyrektywy ATAD II.

Ta nowelizacja dotyczy trzech obszarów. Po pierwsze to przeciwdziałanie rozbieżnościom w kwalifikacji struktur hybrydowych, po drugie to uproszczenia w VAT w handlu transgranicznym oraz zmiany dotyczące schematów podatkowych w kwestii uzgodnień transgranicznych i ich automatycznej wymiany z państwami.

W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych dodano nowy rozdział 3a odnoszący się stricte do struktur hybrydowych. Chodzi o struktury, które w swoim założeniu w  jednych jurysdykcjach bazują na swojej nie transparentności, zaś w innych są transparentne podatkowo. W polskiej implementacji skupiono się głównie na nieuzasadnionym podwójnym zaliczeniu tych samych kosztów w różnych państwach do kosztów uzyskania przychodu.

W ustawie o VAT doprecyzowano kwestie magazynów konsygnacyjnych, których nie uznaje się za wewnątrzwspólnotową dostawę. Wymaga się coraz więcej do uzyskania stawki 0% przy tzw. transakcjach łańcuchowych.

Trzeci obszar zmian to nowe obowiązki w raportowaniu schematów podatkowych transgranicznych. Wcześniejsze numery zostaną unieważnione i będą musiały zostać zgłoszone ponownie. Całe ambaras  spowodowany jest niezgodnością polskiej wersji schemy z tą unijną. Z uproszczeń na pewno można wymienić możliwość podpisania raportowanego schematu przez osoby wyznaczone do reprezentacji spółki, nie muszą tego robić wszyscy członkowie zarządu jak dotychczas.

3. Faktura wystarcza do odliczenia podatku VAT – podstawa do wznowienia postępowania i pomocny argument w sprawie karuzelowej

4 czerwca 2020 r. Trybunał Sprawiedliwości UE wydał bardzo korzystne dla podatników VAT orzeczenie (sygn. C-430/19), w którym potwierdził prawo do odliczenia podatku VAT jedynie na podstawie faktury, bez obowiązku posiadania innych dokumentów potwierdzających rzeczywistość transakcji, czy konieczności weryfikacji kontrahenta pod kątem ewentualnego popełnienia przez niego przestępstwa podatkowego.

TSUE orzekł, iż podatnik, którego dotyczyło orzeczenie, może skorzystać z prawa odliczenia VAT i przypomniał, że jest to podstawowe prawo, na którym opiera się wspólnotowy system VAT. TSUE podkreślił, iż zwalczanie oszustw podatkowych jest również ważnym celem Unii Europejskiej i krajowe organy mają prawo odmówić prawa do odliczenia podatku, jeśli istnieją obiektywne dowody oraz zostanie wykazane, iż to prawo jest wynikiem oszustwa lub nadużycia, co podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć jako uczestnik transakcji.

Co istotne, TSUE po raz kolejny potwierdził, iż podatnik będący odbiorcą faktury nie jest zobowiązany do dokonywania ustaleń, czy transakcja wiązała się z oszustwem na gruncie VAT – nie ma obowiązku badać, czy wystawca faktury dysponuje danymi towarami, ma możliwość je dostarczyć lub czy składa deklaracje podatkowe. Zdaniem TS UE ustalenie obiektywnych dowodów, czy w konkretnych przypadkach mamy do czynienia z oszustwem podatkowym, należy do kompetencji sądu krajowego, gdyż prawo Unii nie przewiduje zasad dotyczących sposobu przeprowadzania dowodów w przypadków oszustw w zakresie VAT – choć jednocześnie Trybunał wyraźnie wskazał, że organy nie mogą przerzucać na podatnika ciężaru dowodzenia zaistnienia transakcji. Innymi słowy jeżeli organ kwestionuje faktury, to powinien przedstawić konkretne dowody w tym zakresie, a nie nakazywać podatnikowi przedstawianie dodatkowych dowodów na dokonanie transakcji, dodatkowo w dobrej wierze.

Takie orzeczenie jest dobrą wiadomością dla podatników i stanowi korzystną dla nich interpretację prawa, pomocną do wykorzystania w jeszcze toczących się sprawach dotyczących tzw. karuzeli podatkowej. Organy niejednokrotnie bowiem żadają w takich sprawach od podatników innych niż faktura dowodów – i przerzucają ciężąc dowodzenia nieprawidłowość własnych twierdzeń na podatników.

Z kolei w postępowaniach zakończonych, w których stosowano skrytykowaną przez TS UE metodę dowodzenia, wyrok ten będzie stanowił podstawę do wznowienia postępowania podatkowego lub sądowo-administracyjnego – po oficjalnej publikacji.

Póki co wyrok Trybunału ma formę wydania tymczasowego i nie jest oficjalnie opublikowane w Dzienniku Ustaw.

4. Zwolnienie z podatku minimalnego – rozwiązanie tarczy 4.0

W celu wsparcia przedsiębiorców zostało wprowadzone zwolnienie z przychodów z podatku od przychodów z budynków (tzw. podatek minimalny) za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. (art. 52pa ustawy o PIT oraz art. 38ha ustawy o CIT).

Poprzednie rozwiązanie, które obowiązywało w związku z wejściem w życie Tarczy 1.0. jedynie przedłużało termin zapłaty podatku minimalnego za miesiące od marca do maja 2020 r. do dnia 20 lipca 2020 r. Dodatkowo podatnik musiał spełniać łącznie warunki: poniósł negatywne skutki z powodu COVID-19 oraz jego przychody znacznie spadły. Obecne rozwiązanie Tarczy 4.0. zwalnia z podatku od marca do grudnia 2020 r. bez dodatkowych wymagań. W związku z tym podatek minimalny należny jest tylko za miesiące styczeń oraz luty. Jeśli jednak przedsiębiorca zapłacił podatek minimalny za miesiące od marca do maja, to z uwagi na wprowadzone przepisy, istnieje możliwość uzyskania zwrotu zapłaconego podatku. Dodatkowo należy zauważyć, że tarcza 4.0. nie wskazuje żadnych regulacji dotyczących zwrotu tego podatku, a art. 24b ust. 15 ustawy o CIT nie ma zastosowania.

Takie rozwiązanie może stanowić dodatkowe środki pieniężne dla przedsiębiorców, którzy są właścicielami nieruchomości takich galerie handlowe, hotele czy magazyny i w znacznym stopniu odczuwają skutki epidemii COVID-19.

5. Odroczenie JPK_VAT – czas na wyjaśnienie wątpliwości

Wprowadzona Tarcza 4.0. przesuwa obowiązek składania plików JPK_VAT wraz z deklaracją VAT na dzień 1 października 2020 r. Zmiana ta dotyczy wszystkich podatników.

Jak informuje Ministerstwo Finansów zmiana ta została podyktowana prośbami przedsiębiorców, z uwagi na znaczne trudności w raportowaniu w wyniku epidemii. Odroczenie terminu raportowania według nowego JPK_V7 daje również czas dla podatników na ustalenie właściwej identyfikacji towarów i usług według specjalnie nadanych kodów. Jak wskazano w Rozporządzeniu Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług, ewidencja powinna zawierać oznaczenia dotyczące dostawy takich towarów jak napoje alkoholowe, oleje opałowe oraz oleje smarowe czy wyroby tytoniowe w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym. W związku z tym mogą powstać wątpliwości co do raportowania w JPK wyrobów akcyzowych, które z uwagi na przepisy o podatku akcyzowym są zwolnione z akcyzy, natomiast w JPK_VAT były by zakwalifikowane jako towary akcyzowe. Podobne wątpliwości mogą pojawić się w przypadku mechanizmu odwrotnego obciążenia, gdzie to nabywca staje się podatnikiem i jest zobligowany do rozliczenia podatku VAT. Kwestie te można rozstrzygnąć poprzez wystąpienie o Wiążącą Informację Stawkową (WIS) lub Wiążącą Informację Akcyzową (WIA).

Dodatkowo należy mieć na uwadze, że w przypadku niewykazania w pliku JPK danych podlegających raportowaniu, podatnik może zostać ukarany sankcją w wysokości 500 zł za każdy błąd w JPK_VAT, który uniemożliwi weryfikację prawidłowości transakcji oraz może również ponieść odpowiedzialność karno-skarbową. Dlatego warto wykorzystać ten dodatkowy czas, aby uniknąć błędów w nowym JPK.

6. Stosowanie mechanizmu podzielonej płatności w sytuacji regulowania płatności w drodze kompensaty (nettingu). Obowiązek umieszczania adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” na wystawianych fakturach.

W dniu 27 maja 2020 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację indywidualną dotyczącą stosowania mechanizmu split payment w sytuacji regulowania płatności poprzez kompensatę oraz obowiązku umieszczania adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” na wystawianych fakturach.

Spółka wnioskująca rozlicza się ze swoimi kontrahentami w ramach nettingu w celu usprawnienia procesów i poprawienia płynności finansowej. Z tej przyczyny korzysta z usług Koordynatora wielostronnych potrąceń, który rozlicza wzajemne należności Spółki i jej kontrahentów. Część z towarów i usług będących przedmiotami transakcji jest wymieniona w Załączniku nr 15 do ustawy o VAT, co oznacza, że od 1 listopada 2019 r. jest objęta obowiązkowym split paymentem.

Według Wnioskodawcy, korzystanie z nettingu zwalnia z obowiązku zapłaty w ramach MPP. Swoje stanowisko motywuje tym, że przelew wynikający z ustalonego w ramach nettingu salda, który Spółka dokonuje na rzecz Koordynatora lub który Koordynator dokonuje na rzecz Spółki nie ma charakteru zapłaty za żadną konkretną fakturę.

Organ nie przychylił się do powyższego uzasadnienia, gdyż jego zdaniem w myśl art. 108a ust. 1a ustawy o VAT, przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, na której kwota należności ogółem stanowi kwotę przekraczającą 15 000 zł, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności.

W omawianej sprawie przepis art. 108a ust. 1d ustawy, na który powoływał się Wnioskodawca, nie będzie mieć zastosowania. Wyłączenie stosowania mechanizmu podzielonej płatności na podstawie ww. przepisu dotyczy wyłącznie kompensaty, o której mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami.
W przedstawionych okolicznościach dochodzi do wielostronnych potraceń należności wobec innych podmiotów należących do Grupy, a także należności tych podmiotów wobec Spółki.

Stanowisko Wnioskodawcy zostało uznane za nieprawidłowe.

Drugie pytanie dotyczyło obowiązku umieszczenia na wystawionej fakturze adnotacji: „mechanizm podzielonej płatności”. Według Wnioskodawcy istnieje taki obowiązek, gdyż przepisy dotyczące stosowania mechanizmu podzielonej płatności nie przewidują wyjątków od zasady, zgodnie z którą mechanizmem tym objęte są faktury, które spełniają wymienione wyżej warunki, do czego przychylił się również organ podatkowy. Co więcej, kompensaty wielostronne (umowne) nie stanowią dopełnienia obowiązków związanych z zapłatą w obligatoryjnym mechanizmie podzielonej płatności.

Interpretacja jest w oczywisty sposób nieprawidłowa, gdyż technicznie nawet nie ma jak zastosować MPP w takiej sytuacji. Co jednak istotniejsze pokazuje podejście fiskusa do kwestii obowiązkowego split payment, zmierzające do tego, aby objąć nim jak najwięcej możliwych (i niemożliwych) transakcji. Bezwzględnie wnioskodawca powinien ją zaskarżyć do sądu.

7. Wynagrodzenie za korzystanie ze znaku towarowego ujęte w cenie nabywanych przez spółkę towarów podlega opodatkowaniu w Polsce podatkiem u źródła

Sąd Administracyjny w Warszawie potwierdził (sygn. III SA/Wa 1424/19): wynagrodzenie za korzystanie ze znaku towarowego ujętego w cenie towarów podlega opodatkowaniu WHT w Polsce.

W lutym 2019 roku do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wpłynął wniosek o rozpatrzenie powyższej kwestii. Spółka działająca w branży kosmetycznej i podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Wnioskodawca odkupuje od spółki w Szwajcarii z siedzibą w Luksemburgu. Spółka nabywała towary od kontrahenta. Umowa regulująca zasady współpracy zawierała zapis, o tym że 3% ceny nabywanych przez Wnioskodawcę towarów stanowi wynagrodzenie za prawo do korzystania przez nabywcę ze znaków towarowych dla celów promocji, reklamy i sprzedaży tych towarów. Pomiędzy podmiotami nie zachodzą powiązania, które pozwoliły by na zwolnienie w tej kwestii.

Zgodnie z powyższym stanem faktycznym zadano pytanie czy korzystanie ze znaku towarowego będzie objęte podatkiem WHT. Wnioskodawca uważał, że takie świadczenie jest mieszane i nie powinien od tego uiszczać podatku. Dyrektor nie zgodził się z takim podejściem i uznał stanowisko za nieprawidłowe. Takie należności mieszczą się w katalogu należności licencyjnych.

Spółka wniosła skargę na interpretacje do sądu zarzucając błąd wykładni. Powołała się także na komentarz do Modelowej Konwencji OECD oraz na odrębność ekonomiczną, funkcjonalną i gospodarczą, z czym niestety (i kontrowersyjnie) nie zgodził się sąd, stwierdzając, iż  opłata z tytułu prawa do korzystania ze znaku towarowego jest należnością licencyjna w rozumieniu art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wyrok ten jest jednak nieprawomocny, więc prawdopodobnie został zaskarżony do NSA.