Interpretacje indywidualne wydaje obecnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Wcześniej, przez prawie 10 lat (w okresie od lipca 2007 r. do lutego 2017 r.) były wydawane przez Ministra Finansów (a w praktyce przez organy, które zostały przez Ministra Finansów upoważnione, czyli Dyrektorów Izb Skarbowych w Warszawie, Bydgoszczy, Poznaniu, Łodzi i Katowicach).
W uprawnienia do wydawania interpretacji indywidualnych ustawodawca wyposażył również wójtów, burmistrzów (prezydentów miast), starostów oraz marszałków województw. Mimo że przepisy w tym zakresie obowiązują od 1 lipca 2007 r., praktyka pokazuje, że wydawanie interpretacji indywidualnych nadal jest problematyczne dla tzw. lokalnych organów podatkowych.
Przepisy Ordynacji podatkowej jasno określają, jakie elementy powinien zawierać wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Stanowią bowiem (art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej), że podmiot składający wniosek powinien przede wszystkim w sposób wyczerpujący przedstawić zaistniały stan faktyczny albo zdarzenie przyszłe oraz przedstawić własne stanowisko w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Podkreślenia wymaga, że dochowanie wymogów w tym zakresie jest warunkiem wydania interpretacji.
Z drugiej strony, aby interpretacja spełniała swoje funkcje, również organ zobowiązany jest zawrzeć w niej określone przez ustawodawcę elementy (art. 14c § 1-3 Ordynacji podatkowej) takie jak: wyczerpujący opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego oraz ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Organ wydający interpretację może jednak odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie. W razie negatywnej oceny stanowiska wnioskodawcy interpretacja indywidualna powinna zawierać wskazanie stanowiska prawidłowego wraz z uzasadnieniem prawnym. Obligatoryjnym elementem interpretacji jest również pouczenie o prawie wniesienia skargi do sądu administracyjnego.
Pomimo wyraźnie sprecyzowanych wymogów ustawowych i dość długiego obowiązywania przepisów w tym zakresie interpretacje indywidualne wydawane przez organy podatkowe bardzo często tych wymogów nie spełniają. Przykłady z naszej praktyki, kiedy treść interpretacji indywidualnych (dotyczących podatku od nieruchomości), świadczy o naruszeniu przez organy zasad ich wydawania są następujące:
- organ nie zwraca uwagi, co jest przedmiotem wniosku o interpretację – stan faktyczny czy zdarzenie przyszłe – i dowolnie szafuje tymi pojęciami (np. podatnik przedstawił we wniosku stan faktyczny, a organ wydał interpretację w odniesieniu do zdarzenia przyszłego albo podatnik przedstawił we wniosku i stan faktyczny, i zdarzenie przyszłe, a organ wydał interpretację tylko w odniesieniu do stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego);
- interpretacja w ogóle nie zawiera opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę;
- organ wykracza poza zakres pytania/pytań sformułowanych przez wnioskodawcę albo w ogóle nie odnosi się do poszczególnych pytań;
- organ nie ocenia stanowiska wnioskodawcy całościowo, ograniczając się do stwierdzenia, że jest ono częściowo nieprawidłowe i nie wskazując przy tym w jakiej części jest prawidłowe,
- interpretacja nie zawiera logicznego i spójnego wywodu prawnego, brak w niej aktów subsumpcji elementów stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego do konkretnych przepisów;
- organ nie odnosi się do argumentów zaprezentowanych przez wnioskodawcę, powołanego orzecznictwa czy interpretacji indywidualnych wydanych w podobnych sprawach.
Szczególnie problematyczna dla organów jest zmiana stanu prawnego w trakcie postępowania. Organy nie wiedzą bowiem, czy po zmianie przepisów, o które we wniosku pytał podatnik, interpretacja powinna dotyczyć stanu prawnego wskazanego przez wnioskodawcę czy stanu prawnego obowiązującego w momencie wydania interpretacji.
Wskazane wyżej uchybienia organów podatkowych nie zawsze są dostrzegane przez sądy. Przykładami spraw, w których naruszenia proceduralne uznane zostały za błahe są: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 14 września 2017 r., sygn. I SA/Sz 536/17 i wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 18 października 2017 r., sygn. I SA/Ol 558/17.
Wśród orzeczeń, które przyczyniły się do wyeliminowania z obrotu prawnego interpretacji wadliwych ze względów proceduralnych można natomiast wskazać wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 8 sierpnia 2017 r., sygn. I SA/Bd 564/17 i z 11 października, sygn. I SA/Bd 802/17. W obydwu sprawach organy nie poradziły sobie z kwestią zmiany stanu prawnego w trakcie postępowania (wnioski dotyczyły stanu prawnego obowiązującego w roku 2016, a interpretacje zostały wydane w roku 2017). W uzasadnieniu pierwszego z wymienionych orzeczeń sąd wskazał, że organ powinien był wydać interpretację w oparciu o przepisy obowiązujące w 2016 r., ponieważ dysponując stanowiskiem wnioskodawcy, jednoznacznie wyrażonym na tle przedstawionego stanu faktycznego oraz dotyczącym zadanego przez podatnika pytania, jest związany jego zakresem. W ocenie sądu, oznacza to, że organ nie jest uprawniony do wyjścia poza ramy sprawy zakreślone przez wnioskodawcę w treści wniosku. Jednocześnie sąd zobowiązał organ do przedstawienia zrozumiałej, jednoznacznej i czytelnej dla podatnika oceny jego stanowiska oraz udzielenia precyzyjnych odpowiedzi na pytania przedstawione we wniosku. Sąd zastrzegł również, że jeśli organ uzna, że stanowisko podatnika jest prawidłowe tylko w pewnym zakresie, wówczas powinien określić w jakim i jednocześnie wyjaśnić, dlaczego w pozostałej części stanowisko za prawidłowe uznane być nie może. Ocena organu powinna być przy tym poparta stosownym, wyczerpującym uzasadnieniem prawnym.
Mimo korzystnych dla podatników orzeczeń, na podstawie których uchylone zostały interpretacje niespełniające wymogów określonych w Ordynacji podatkowej, błędy proceduralne popełniane przez organy skutkują nadmiernym wydłużeniem postępowania w sprawie interpretacji. Zgodnie z art. 14d § 1 Ordynacji podatkowej interpretacja indywidulana powinna zostać wydana bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku przez organ. Niestety, w praktyce na interpretację podatkową od organu lokalnego, spełniającą wymogi określone w Ordynacji podatkowej, można czekać miesiącami, a nawet latami. Skutkuje to również tym, że podatnicy bardzo długo pozostają w niepewności co do prawidłowości dokonanych rozliczeń podatkowych.
Pozytywne zmiany z tym zakresie może przynieść nowa Ordynacja podatkowa, W projekcie przygotowanym przez Komisję Kodyfikacyjną Ogólnego Prawa Podatkowego przewidziano, że jedynym organem wydającym interpretacje indywidualne będzie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Jednak przed wydaniem interpretacji dotyczącej podatków, dla których właściwy jest lokalny organ podatkowy, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej będzie musiał wystąpić o stanowisko tego organu.
Resort finansów, w którym obecnie trwają prace nad nową Ordynacją podatkową, zamierza skierować projekt ustawy do Sejmu do końca roku.
[Tax authorities still have problems in tax rulings issuing. For more details please contact us at office@advicero.eu]