Rada (UE) wyraziła w lutym bieżącego roku zgodę na odstępstwo od dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, w odniesieniu do wybranych towarów i usług. Polska uzyskała formalną zgodę na  wprowadzenie obligatoryjnego mechanizmu split payment dla wybranych towarów i branż) jeśli transakcja dokonywana jest miedzy podatnikami VAT (B2B).

W praktyce uzyskano m.in. zgodę na wprowadzenie obowiązku umieszczania na fakturach wystawianych w specjalnego komunikatu o konieczności wpłaty VAT na odrębny i zablokowany rachunek bankowy VAT dostawcy/usługodawcy otwarty w Polsce, jeżeli płatności z tytułu dostaw towarów i świadczenia usług są dokonywane elektronicznym przelewem bankowym.

Na tej podstawie polski rząd przygotował projekt zmian w przepisach przewidujący wprowadzenie obowiązkowych płatności w modelu split payment. Przepisy o stosowaniu podzielonej płatności wprowadzone od lipca 2018 roku, są aktualnie dobrowolne co oznacza, że może z nich skorzystać każdy przedsiębiorca realizujący płatność za fakturę na rzecz innego przedsiębiorcy. Natomiast w myśl projektowanych rozwiązań płatności w modelu split payment staną się obowiązkowe w przypadku szczegółowo wymienionych w przepisach 150 towarów i usług. Według projektu, część zmian modelu rozliczeń będzie obowiązywać od 1 września 2019 roku, część zmian natomiast ma wejść w życie 1 stycznia 2020 roku. Ze względu na wczesny etap prac nad projektem, trudno jednoznacznie ocenić czy te terminy zostaną utrzymane. Nie mniej jednak projektowane przepisy są na tyle rewolucyjne, że warto zwrócić na nie uwagę już dziś bo trzeba się do nich dobrze przygotować.

Gdy przepisy zostaną przyjęte, będzie trzeba zmodyfikować procedury

Mechanizm podzielonej płatności będzie obowiązkowo stosowany dla transakcji towarami wrażliwymi czyli wykorzystywanymi często w wyłudzeniach VAT. Przede wszystkim do towarów i usług objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia oraz odpowiedzialnością solidarną. Dodatkowo podzielona płatność będzie również obowiązkowa w transakcjach, których przedmiotem są części i akcesoria do pojazdów silnikowych; węgiel i produkty węglowe; maszyny i urządzenia elektryczne, ich części i akcesoria oraz urządzenia elektryczne i ich części i akcesoria.

Nowe obowiązki sprzedawcy (wystawcy faktury)

• rozpoznanie czy dostarczają towary / usługi wymieniono na liście towarów lub usług dla których będzie stosowany mechanizm split payment.
• oznaczanie faktur dokumentujących takie transakcje dopiskiem „mechanizm podzielonej płatności”
• przyjęcie płatności zrealizowanej przez nabywcę w modelu split payment.

Nowe obowiązki nabywcy (płacącego faktury)

• dokonać płatności dla faktur z dopiskiem „mechanizm podzielonej płatności” z zastosowaniem split payment dla kwot transakcji większych lub równych 15 000 PLN.
• rozpoznać koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym w przypadku niedochowania obowiązku zastosowania split payment.

Surowe kary za brak realizacji obowiązków dla sprzedawcy i nabywcy

• sankcje karne w podatku VAT dla sprzedawcy.
• sankcje karne w podatku VAT dla nabywcy.
• nowe czyny zabronione w kodeksie karnym skarbowym.
• podwyższenie podstawy opodatkowania w podatku dochodowym nabywcy.

Wprowadzenie projektowanych zmian spowoduje konieczność aktualizacji procesów obsługi sprzedaży w tym fakturowania, ewidencji faktur, obsługi płatności i rozliczania podatku VAT. W dalszej perspektywie również procedur rozliczania podatku dochodowego. Zmiana może mieć również wpływ na umowy zawierane z dostawcami i odbiorcami w branżach obejmowanych obowiązkowym zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Niezbędne będzie również wprowadzenie zmian w programach obsługujących sprzedaż, w programach finansowo-księgowych, w systemach przygotowania i zlecania przelewów. Jeżeli istotnie podstawowe zmiany miały by obowiązywać już od 1 września 2019 roku to na zaprojektowanie i wprowadzenie niezbędnych modyfikacji w systemach informatycznych pozostało niewiele czasu.