4 marca Komisja Europejska przedstawiła projekt dotyczący jawności płac kobiet i mężczyzn zatrudnionych na tych samych stanowiskach. Projekt ma na celu przede wszystkim wyeliminowanie zachowań dyskryminacyjnych w odniesieniu do polityki płacowej. Jest to jeden z priorytetowych projektów przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen.

Prawo do równej płacy za tę samą pracę pomiędzy kobietami i mężczyznami jest podstawową zasadą Unii Europejskiej określoną już traktacie rzymskim z roku 1957 r. Zasada ta została szczegółowo opisana w dyrektywie 2006/54/WE z 2006 r. w sprawie równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia. Pomimo późniejszych uzupełnień przepisów, Komisja Europejska zauważyła, iż przepisy dotyczące równości w zakresie płac nie są w pełni przestrzegane, a pracownikom, którzy doświadczają dyskryminacji trudno jest weryfikować prawidłowość stosowania przepisów u pracodawców i dochodzić swoich praw w sądach w przypadku wykrycia ewentualnych nieprawidłowości. Brak jawności wynagrodzeń w przedsiębiorstwach nie pozwala pracownikom porównać uzyskiwanego wynagrodzenia z osobami zatrudnionymi na tych samych stanowiskach. Dane Eurostatu wskazują, iż różnica pomiędzy wynagrodzeniem kobiet i mężczyzn w Unii Europejskiej zajmujących takie same stanowiska może wynosić nawet 15%.

Co należy rozumieć przez pojęcie „pracy o takiej samej wartości”? Z pomocą przychodzi nam Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który w swoich orzeczeniach (sprawa C-400/93, sprawa C-309/97, sprawa C- 381/99, sprawa C-427/11) stwierdzał, iż na pracodawcy ciąży obowiązek opracowania kryteriów pozwalających na zróżnicowanie płacy w danym podmiocie, o ile takie różnice są oparte na obiektywnych, neutralnych pod względem płci i wolnych od uprzedzeń kryteriach. Kryteria te powinny odpowiadać istotnym założeniom organizacyjnym przedsiębiorstwa ale także wymaganiom na zajmowanym stanowisku. Kryteria jakie mogą być zastosowane to m. in. wykształcenie, dotychczasowe doświadczenie zawodowe czy odbyte szkolenia i inne dodatkowe kwalifikacje posiadane przez pracownika.

Projekt zakłada przede wszystkim:

• zapewnienie informacji o wynagrodzeniu dla kandydatów ubiegających się o dane stanowisko pracy,
• prawo do uzyskania informacji o poziomie wynagrodzeń osób zatrudnionych na tym samym stanowisku pracy w danej firmie z zachowaniem przepisów o ochronie danych osobowych,
• obowiązek przesyłania przez duże przedsiębiorstwa sprawozdań uwzględniających poziom zróżnicowania płac  wśród kobiet i mężczyzn.

W przypadku wykrycia różnic powyżej 5% w poziomie wynagrodzeń kobiet i mężczyzn wykonujących tę samą pracę oraz niemożności uzasadnienia tego faktu przez zatrudniającego, pracodawca ma obowiązek wdrożenia działań mających na celu zniwelowanie wykrytych dysproporcji.

W dokumencie uwzględniono również narzędzia, które mają pomóc pracownikom w egzekwowaniu prawa do równego wynagrodzenia np. poprzez dostęp do zanimizowanych danych o pensjach na tych samych stanowiskach.

Projekt przewiduje również, zobligowanie państw członkowskich Unii Europejskiej do wprowadzenia sankcji dla przedsiębiorców nieprzestrzegających zasady równości wynagrodzeń a także regulacje odnoszące się do poziomu rekompensat dla dyskryminowanych pracowników. W kwestii dowodowej, ciężar dowodowy spoczywać ma na pracodawcy, który będzie musiał udowodnić przed sądem, iż nie dopuścił się stosowania dyskryminacji płacowej.

Projekt zrównania płac dla osób wykonujących tę samą pracę zostanie teraz przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu oraz Radzie. Jeżeli projekt dyrektywy zostanie przyjęty większością głosów, państwa członkowskie będą musiały zaimplementować przepisy dyrektywy w terminie 24 miesięcy od dnia jej przyjęcia.