Blog

Advicero Nexia
Strona główna / Blog / Faktura wystarcza do odliczenia podatku VAT– podstawa do wznowienia postępowania i argument w sprawie karuzelowej

Faktura wystarcza do odliczenia podatku VAT– podstawa do wznowienia postępowania i argument w sprawie karuzelowej

Wyrok

4 czerwca 2020 r. Trybunał Sprawiedliwości UE (dalej: TSUE, Trybunał) wydał bardzo korzystne dla podatników VAT orzeczenie, w którym potwierdził prawo do odliczenia podatku VAT jedynie na podstawie faktury, bez obowiązku posiadania innych dokumentów potwierdzających rzeczywistość transakcji, czy konieczności weryfikacji kontrahenta pod kątem ewentualnego popełnienia przez niego przestępstwa podatkowego. Sprawa dotyczy decyzji rumuńskiego organu podatkowego, który stwierdził sztuczność transakcji handlowych podatnika na podstawie braku przedstawienia innych dowodów transakcji poza otrzymaną od kontrahenta fakturą oraz z tego powodu nałożył na podatnika karę.

Rumuński sąd administracyjny zwrócił się do TSUE z pytaniem, czy istnieje konieczność unieważnienia decyzji organu podatkowego ze względu na złamanie prawa do obrony w przedmiotowej sprawie oraz czy jest zasadne odmawianie prawa do odliczenia podatku VAT podatnikowi, który nie dysponuje innymi dowodami rzeczywistości dokonanej transakcji oprócz faktury – w krajowym prawodawstwie podatkowym brak jest doprecyzowania, o jakie dowody może chodzić.

TSUE przypomniał, iż prawo do obrony stanowi zasadę prawa Unii i należy je stosować ilekroć organ podejmie decyzję niekorzystną dla danej osoby. Osoba ukarana powinna zostać wysłuchana i mieć możliwość przedstawienia swojego stanowiska. Na złożony wniosek, powinna otrzymać dostęp do informacji i dokumentów znajdujących się w aktach sprawy administracyjnej.

TSUE orzekł, że w świetle prawa Unii Europejskiej faktura jest wystarczającym dowodem, iż podatnik może skorzystać z prawa odliczenia VAT i przypomniał, że jest to podstawowe prawo, na którym opiera się wspólnotowy system VAT.TSUE podkreślił, iż zwalczanie oszustw podatkowych jest również ważnym celem Unii Europejskiej i krajowe organy mają prawo odmówić prawa do odliczenia podatku, jeśli istnieją obiektywne dowody oraz zostanie wykazane, iż to prawo jest wynikiem oszustwa lub nadużycia, co podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć jako uczestnik transakcji.

Co istotne, TS UE po raz kolejny potwierdził, iż podatnik będący odbiorcą faktury nie jest zobowiązany do dokonywania ustaleń, czy transakcja wiązała się z oszustwem na gruncie VAT – nie ma obowiązku badać, czy wystawca faktury dysponuje danymi towarami, ma możliwość je dostarczyć lub czy składa deklaracje podatkowe. Ustalenie obiektywnych dowodów, czy w konkretnych przypadkach mamy do czynienia z oszustwem podatkowym, należy do kompetencji sądu krajowego, gdyż prawo Unii nie przewiduje zasad dotyczących sposobu przeprowadzania dowodów w przypadków oszustw w zakresie VAT.

W świetle zasady neutralności podatkowej i pewności prawa TSUE stwierdza, iż nieudowodnione podejrzenia krajowego organu podatkowego co do rzeczywistości transakcji nie pozwalają na odmówienie podatnikowi prawa do odliczenia VAT, kiedy nie jest on w stanie przedstawić innych dowodów rzeczywistości transakcji poza fakturą.

Takie orzeczenie jest dobrą wiadomością dla podatników i stanowi korzystną dla nich interpretację prawa.

Publikacja i skutki

Póki co wyrok Trybunału ma formę wydania tymczasowego i nie jest oficjalnie opublikowane w Dzienniku Ustaw.

Pamiętać jednak trzeba, że oficjalna publikacja wyroku otworzy bieg terminu do wznowienia postępowania podatkowych (miesiąc) lub sądowo-administracyjnych (3 miesiące) celem wzruszenia negatywnych decyzji wydanych w sprawach karuzelowych. Takich spraw jest zaś tysiące. Organy skarbowe w przytłaczającej większości postępowań karuzelowych nie przedstawiają jakichkolwiek dowodów na to, że podatnik wiedział lub powinien wiedzieć i oszustwie, lecz zazwyczaj własne domniemania na podstawie poszlak (nie dowodów) lub wręcz własnych przekonań. Powszechne jest też przerzucanie ciężaru dowodu na podatnika, aby udowodnił, że nie widział – co często jest niemożliwe.

Tak kategoryczne stwierdzenia TS UE powinny pozwolić na wzruszenie tak wydanych decyzji i akceptujących je wyroków.

Gorzej potencjalnie może być z wykorzystaniem tego wyroku w prowadzonych postępowaniach. Choć zawiera on nowe i dość kategoryczne sformułowania, to jednak fiskus dotychczas przyjął praktykę ignorowania korzystnych dla podatników orzeczeń przy bezrefleksyjnej akceptacji większości składów Sądów administracyjnych. Paradoksalnie więc, łatwiej takim orzeczeniem wzruszyć orzeczenia już zapadłe niż przekonać i urząd albo Sąd w trakcie postępowania – co nie oznacza, że nie należy próbować.