- Zajęcie majątku w czasie epidemii
- Wydatki na WNiP kosztem w całości
- Kwalifikacja umowy cashpoolingu w świetle przepisów o niedostatecznej kapitalizacji
- Zagraniczny oddział a obowiązek poboru podatku u źródła
- Spółka zależna a stałe miejsce prowadzenia działalności w VAT
- Prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z zakupów dokonywanych przez oddział spółki w Polsce
- CIT „estoński” od 2021 roku
- Wirtualne kasy w kilku branżach od 1 czerwca
1. Zajęcie majątku w czasie epidemii
Pojawienie się zmian w przepisach podatkowych w ramach tarczy antykryzysowej ma ułatwiać przedsiębiorcom przetrwanie w trudnych czasach epidemii. Jednak czy te zmiany pomogą w dalszej działalność czy może powinny stanowić kolejne zmartwienie dla biznesu?
Warto przeanalizować jedną ze zmian dotyczącą Kodeksu karnego skarbowego: możliwość wydania przez finansowe organy postępowania przygotowawczego (naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celno-skarbowego czy Szefa Krajowej Administracji Skarbowej) postanowienia o zajęciu przedmiotów w postępowaniu karno-skarbowym – takie uprawnienia wcześniej miał tylko prokurator. Dodatkowo należy zaznaczyć, że zajęcie przedmiotów jest dokonywane już w trakcie postępowania przygotowawczego, a więc bez ostatecznego rozstrzygnięcia postępowania. Na postanowienie można złożyć zażalenie, jednak nie wstrzymuje to zajęcia przedmiotów. Nie ma również doprecyzowania, jakiego rodzaju przedmioty mogą zostać zajęte (przedmioty ruchome, samochody czy środki pieniężne).
Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że zmiana ta ma na celu szybsze przekazanie np. zajętego spirytusu do podmiotów leczniczych, w celu wyprodukowania płynu do dezynfekcji rąk. Jednak przepisy te dają większe możliwości dla organów podatkowych, a nie chronią przedsiębiorców. Może intencja wprowadzonych zmian była słuszna, bo zapotrzebowanie podmiotów leczniczych na takie produkty jak alkohol do wytworzenia płynu do odkażania rąk w czasie epidemii jest bardzo duże i przyspieszenie procedury przekazania takich produktów jest właściwe. Natomiast przepisy nie wskazują, że mają to być tylko takie przedmioty. Dodatkowo, dokonując zajęcia w trakcie postępowania przygotowawczego, podatnikowi nie zostało jeszcze udowodnione wykroczenie bądź przestępstwo skarbowe, a jeśli nie zostanie w ogóle udowodnione, to zajęte przedmioty powinny zostać zwrócone, a one mogą już zostać rozdysponowane. W takim przypadku pozostaje tylko dochodzenie swoich roszczeń na drodze cywilnej, które może trwać nawet kilka lat i generować dodatkowe koszty. Przepisy w tym zakresie weszły w życie już od 18 kwietnia 2020 r.
2. Wydatki na WNiP kosztem w całości
W związku z art. 15e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawa o PDOP) pojawia się wątpliwość, czy koszty związane z wartościami niematerialnymi i prawnymi można zaliczyć w całości do kosztów podatkowych, czy w ramach wskazanego w tym przepisie limitu.
Art. 15e stanowi, że podatnicy są zobowiązani wyłączyć z kosztów uzyskania przychodu wszelkiego rodzaju opłaty i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości takich jak autorskie lub pokrewne prawa majątkowe, licencje, prawa własności przemysłowej oraz szeroko pojęte know-how. Natomiast artykuł 15e ust 1 punkt 2 z definicji odnosi się do „korzystania lub prawa do korzystania” w stosunku do podmiotów powiązanych. Co w wypadku gdy następuje sprzedaż tudzież nabycie praw własności do takich aktywów?
Wykładnia co do kwalifikacji wydatków na nabycie zmieniła się dopiero po opublikowaniu wyjaśnień z 25 kwietnia 2018 r. Ministerstwa Finansów. Wcześniejsze interpretacje były na niekorzyść podatników.
Przykładowo interpretacja z 7 czerwca 2019 r. sygn. 0111-KDIB2-1.4010.150. 2019.1.AT, w której analizowano koszty zakupu baz danych o klientach od podmiotu powiązanego: Dyrektor KIS przyznał, że taki wydatek to nie opłata za korzystanie lub prawo do korzystania znana z artykułu 15e i może być kosztem bez ograniczeń.
3. Kwalifikacja umowy cashpoolingu w świetle przepisów o niedostatecznej kapitalizacji
Jeśli nie dochodzi do zawierania umów pożyczki w świetle prawa cywilnego, wcale nie musi to wykluczać uznania transakcji za tej podlegającej niedostatecznej kapitalizacji.
Usługa opisana w orzeczeniu NSA z dnia 5 listopada 2019 r. (sygn. II FSK 401/18) ma na celu optymalne zarządzanie środkami na rachunkach grupy wraz z dodatkową korzyścią finansową. Na podstawie umowy z bankiem oraz z podmiotami ustalono wysokość oprocentowania. Odsetki od salda ujemnego/dodatniego na każdym rachunku należącym do spółki będą wyliczane przez bank odrębnie, a wyliczone kwoty odsetek będą obciążać/uznawać bezpośrednio dany rachunek.
Wedle tej struktury skarżąca płaci oraz otrzymuje odsetki za możliwość korzystania z jej środków pieniężnych innym uczestnikom. Te okoliczności dają podstawę do wzięcia tej struktury za umowę pożyczki według art. 16 ust 7b ustawy o PDOP (obecnie uchylony).
Zdaniem NSA, jeśli łączna wartość zadłużenia wobec podmiotów powiązanych przekroczy trzykrotność wartości jej kapitału zakładowego, to w tej sytuacji znajdą zastosowanie ograniczenia z tzw. cienkiej kapitalizacji. Umowa cashpoolingu jako umowa o zarządzaniu płynnością finansową polega na bilansowaniu sald rachunków wewnątrz grupy – jeśli celem tej umowy było udostępnianie środków pieniężnych podmiotom z grupy oraz czerpanie z tego korzyści, to można przyjąć, że taka umowa przyjmuje warunki podobne do umowy pożyczki.
Dodatkowo NSA potwierdził, że jeśli podmioty dokonują transakcji czy umów podlegających pod art. 9a ust. 1, a ustawowe kwoty zostaną przekroczone, koniecznym będzie sporządzenie stosownej dokumentacji podatkowej.
4. Zagraniczny oddział a obowiązek poboru podatku u źródła
Dnia 15 kwietnia 2020 r. Minister Finansów wydał interpretację ogólną dotyczącą obowiązku poboru podatku u źródła w przypadku należności wypłacanych nierezydentowi przez zagraniczny zakład polskiego przedsiębiorstwa.
Zgodnie z ustawą o PDOP i ustawą o PDOF, aby uznać, iż dochód został osiągnięty w Polsce, musi być spełniony warunek regulowania należności przez polski podmiot, niezależnie od miejsca zawarcia umowy czy miejsca osiągnięcia dochodu.
Polski rezydent podatkowy ma zatem obowiązek odprowadzenia podatku u źródła od niektórych transakcji zawartych z nierezydentem (dot. dywidend, odsetek, należności licencyjnych, usług niematerialnych), gdyż w myśl ustaw podatkowych stanowią one przychód osiągnięty na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Stawka podatku wynosi 20%, jednak możliwe jest również zastosowanie stawek wynikających z przepisów właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Pojawia się pytanie o należności wypłacane nierezydentom przez zagraniczny zakład polskiego rezydenta podatkowego – czy w takiej sytuacji powstaje przychód w rozumieniu art. 3 ust. 3 pkt 5 ustawy o PDOP albo art. 3 ust. 2b pkt 7 ustawy o PDOF, a tym samym, czy istnieje obowiązek poboru podatku u źródła?
W przywołanej interpretacji Minister Finansów rozstrzyga ten dylemat, powołując się na Modelową Konwencję OECD oraz dotychczasowe wyroki NSA.
Art. 7 ust. 2 MK OECD przypisuje osiągnięte zyski zakładowi zagranicznemu, jeśli mógłby on je osiągnąć, gdyby wykonywał taką samą lub podobną działalność jako samodzielne przedsiębiorstwo, a więc także wykorzystywał własny majątek i ponosił ryzyko związane z transakcją. Zyski, które mogą zostać przypisane zakładowi zagranicznemu, nie stanowią przychodu dla państwa, w którym znajduje się siedziba spółki.
Ta konkluzja znalazła potwierdzenie wyroku NSA z 18 października 2017 r., w którym zostało wskazane, iż relacje pomiędzy centralą spółki a jej zakładem powinny być potraktowane jako relacje niezależnych podmiotów dla celów opodatkowania.
Jeśli więc zakład:
- Prowadzi działalność gospodarczą,
- Ponosi wydatek w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
- Ponosi wydatek z własnego majątku oraz zalicza go do swoich kosztów podatkowych,
to nie powstaje przychód nierezydenta w rozumieniu art. 3 ust. 3 pkt 5 ustawy o PDOP albo art. 3 ust. 2b pkt 7 ustawy o PDOF i nie powstaje obowiązek poboru podatku u źródła po stronie polskiego rezydenta lub jego zakładu.
Minister Finansów doprecyzowuje, iż w sytuacji, w której powyższe warunki nie są spełnione, a wydatek służy celom centrali spółki będącej polskim rezydentem podatkowym, podmiot dokonujący wypłaty ma obowiązek poboru podatku u źródła.
5. Spółka zależna a stałe miejsce prowadzenia działalności w VAT
Dnia 7 maja 2020 r. ogłoszono wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), który dotyczył polskiej sprawy o sygn. C-547/18 Dong Yang Electronics (Dong Yang). Wyrok określa możliwość utworzenia przez spółkę zależną podmiotu zagranicznego tzw. stałego miejsca prowadzenia działalności oraz określa obowiązku usługodawcy w zakresie badania istnienia lokalnego stałego miejsca prowadzenia działalności swojego usługobiorcy.
W przedmiotowej sprawie, Dong Yang z siedzibą w Polsce świadczyła usługi montażowe na rzecz koreańskiej spółki należącej do niepowiązanej z podatnikiem grupy kapitałowej. Dong Yang świadczenie usług traktowała jako opodatkowanie VAT poza terytorium Polski i z tego tytułu wystawiała faktury niezawierające polskiego VAT. Organy podatkowe w Polsce podważyły takie podejście i stały na stanowisku, że Dong Yang świadczy usługi na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności koreańskiego kontrahenta, które utworzył on w Polsce przez współpracę i wykorzystanie gospodarczego potencjału polskiej spółki zależnej. Zgodnie z TSUE, usługodawca nie może wywodzić istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności podmiotu z kraju trzeciego na terytorium kraju UE z samego faktu, że podmiot ten posiada w tym kraju unijnym spółkę zależną oraz nie jest zobowiązany do badania, w celu dokonania takiej oceny, stosunków umownych łączących te dwa podmioty.
6. Prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z zakupów dokonywanych przez oddział spółki w Polsce
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2019 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej podatnika z siedzibą w Belgii od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 lutego 2014 r. sygn. akt III SA/Wa 2032/13, w sprawie ze skargi podatnika z siedzibą w Belgii na interpretację indywidualną Ministra Finansów w przedmiocie podatku od towarów i usług wskazał, że zgodnie z orzecznictwem TSUE, oddział zarejestrowany w jednym państwie członkowskim jest w nim uprawniony do odliczenia VAT obciążającego nabyte towary i usługi, które wykazują bezpośredni ścisły związek z realizacją opodatkowanych transakcji, w tym transakcji zakładu głównego mieszczącego się w innym państwie członkowskim, z którym oddział ten tworzy jednego podatnika, pod warunkiem, że te ostatnie transakcje uprawniały też do odliczenia, jeżeli zostały dokonane w państwie rejestracji tego oddziału. Ta zasada będzie miała także zastosowanie, gdy uprawnienie do odliczenia w państwie oddziału wynika z tego, że oddział wybrał opodatkowanie transakcji zwolnionych. Oznacza to, że oddział odliczy VAT z wydatków związanych z czynnościami opodatkowanymi zakładu głównego, jeśli w państwie swojej rejestracji oddziału też byłyby to czynności opodatkowane, bez względu na to czy wynikałoby to z obowiązkowego czy też wybranego przez oddział opodatkowania tych transakcji. Aby ustalić proporcję podlegającą odliczeniu mającą zastosowanie do kosztów ogólnych oddziału zarejestrowanego w państwie członkowskim, które służą jednocześnie do realizacji transakcji dokonanych przez ten oddział w tym państwie i transakcji dokonanych przez jego zakład główny z siedzibą w innym państwie członkowskim, należy koszty ogólne poniesione przez oddział, a służące wyłącznie centrali, rozliczyć proporcją centrali, zaś koszty ogólne poniesione przez oddział i służące zarówno centrali, jak i oddziałowi, rozliczyć „zsumowaną” proporcją centrali i oddziału.
NSA zważył, że w rozstrzygnięciu przedmiotowej sprawy istotne znaczenie ma wyrok wydany przez TSUE w dniu 21 czerwca 2016 r. w sprawie C-393/15. W orzeczeniu tym TSUE wskazał, że ustanowiony w Dyrektywie 2006/112 system odliczeń ma na celu całkowite uwolnienie przedsiębiorcy od ciężaru podatku VAT należnego bądź zapłaconego w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Wspólny system podatku VAT ma zapewnić całkowitą neutralność działalności gospodarczej w zakresie obciążeń podatkowych, bez względu na jej cel i rezultaty, pod warunkiem, że ona sama podlega co do zasady opodatkowaniu podatkiem VAT.
7. CIT „estoński” od 2021 roku
Minister Finansów potwierdził, że tzw. estoński CIT zostanie wprowadzony do polskiego prawa od początku 2021 roku. Pierwotnie planowano jego implementacje jeszcze tego lata, ale w związku z zaistniała sytuacją termin musi zostać przesunięty.
Na czym polega? W uproszczeniu to rozwiązanie dla mikro i małych firm, które miałyby płacić podatek dochodowy od osób prawnych dopiero w momencie wypłaty zysku, na przykład w formie dywidendy. Do czasu, gdy wypracowany zysk zostaje w spółce, to ta nie musi go opodatkowywać.
Minister wspomniał, że prace w tej kwestii są na zaawansowanym stadium. Jest to pozytywna informacja dla mikro i małych firm, które mogłyby pieniądze przeznaczyć na rozwój, a niekoniecznie na płacenie od razu podatku dochodowego. W samej Estonii rozwiązanie od jakiegoś czasu funkcjonuje dobrze i dlatego warto wprowadzić to w Polsce.
8. Wirtualne kasy w kilku branżach od 1 czerwca
Zakończył się etap konsultacji w sprawie projektu rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie grupy podatników lub rodzajów czynności, w odniesieniu do których możliwe jest używanie kas rejestrujących mających postać oprogramowania. W projekcie podano katalog podmiotów, których mają dotyczyć tzw. kasy w postaci oprogramowania.
To głównie branża transportowa, hotelarska i gastronomiczna. Wskazuje się także na możliwość używania kas przez podatników dokonujących sprzedaży węgla, brykietu i podobnych paliw stałych wytwarzanych z węgla, węgla brunatnego, koksu i półkoksu przeznaczonych do celów opałowych.
W uzasadnieniu czytamy, że ma to zwiększyć efektywność administracji oraz ma usprawnić proces rejestracji i kontroli sprzedaży detalicznej. Ma również zapobiec nierównej konkurencji biznesów, które budują swoją przewagę na uchylaniu się od opodatkowania.
Zgodnie z projektem rozporządzenie wejść ma w życie w życie z dniem 1 czerwca 2020 roku.